ارگانیک‌های جعلی در بازار

چند سالی است که تب بازار میوه و سبزی ها و حتی لبنیات ارگانیک در میان مردم داغ شده است. آن هم از وقتی که از تزریق مواد شیمیایی و کودهای هورمونی برای رشد غیرطبیعی این محصولات حرف هایی به میان آمد. اما آیا اینکه میوه و سبزی‌های ارگانیک در کشور تولید می شود باید گفت بله تولید می شود اما باید سراغش را در مزرعه‌های کشاورزی مطمئن گرفت. البته در تعدادی از فروشگاه‌های کشور نیز میوه‌ها و سبزی های ارگانیک مطمئن فروخته می شود که نشان بهداشتی قابل اعتماد دارند. این فروشگاه‌ها همان‌ها هستند که از سال ها پیش به عنوان اولین فروشگاه‌های محصولات ارگانیک شناخته می‌شدند. این فروشگاه‌ها از سوی انجمن ارگانیک ایران تاییدیه دارند اما این روزها می بینیم که در بسیاری از مغازه‌ها و فروشگاه‌های کشور بخشی وجود دارد که در آن میوه‌ها و سبزی‌های ارگانیک را با قیمت‌های دو یا سه برابر بیشتر می‌فروشند. باید گفت که هیچ کدام از این فروشگاه‌ها قابل اعتماد نیستند چون به گفته معاون اداره کل نظارت بر فرآورده‌های غذایی هیچ کدام از آن‌ها برچسب‌های وزارت بهداشت را ندارند. البته سمیره صباح در ادامه صحبت‌هایش ازتدوین ضوابط فروش این محصولات خبر داده است. معاون اداره کل نظارت بر فرآورده‌های غذایی سازمان غذا و دارو با اشاره به اینکه محصولات مختلف با عنوان ارگانیک بدون نظارت در بازار عرضه می‌شود، از تدوین ضوابط یکپارچه محصولات و فرآورده‌های غذایی ارگانیک خبر داد. او با بیان اینکه محصولات کشاورزی با عنوان ارگانیک، با قیمت بالاتر به فروش می‌رسد، گفت: میوه‌هایی در بازار وجود دارد که با شکل نامنظم به عنوان محصولات ارگانیک معرفی و با نرخ بالا به فروش می‌رسد، درحالی که مشخص نیست ضوابط لازم را دارند یا نه. او در ادامه با بیان اینکه حتی نمایشگاه‌های محصولات ارگانیک نیز برگزار و مورد استقبال مردم هم واقع می‌شود؛ در حالی که ضابطه مشخصی برای این محصولات وجود ندارد. این موضوع در حالی امکان‌پذیر می شود که سازمان غذا و دارو بتواند سلامت و ارگانیک بودن این محصولات را مشخص و روی بسته‌بندی‌های آن اطلاع رسانی کند. معاون اداره کل نظارت بر فرآورده‌های غذایی سازمان غذا و دارو خاطرنشان کرد: سازمان غذا و دارو به عنوان مرجع اصلی باید هم واردات فرآورده‌های ارگانیک و هم فرآورده‌های داخلی را تایید کند.وی با اشاره به یکی از شرایط کشت محصولات ارگانیک یعنی عدم استفاده از آفت‌کش‌ها و سموم تا سه سال متوالی طبق اتحادیه اروپا و یک سال طبق fda، اظهار کرد: همچنین با لحاظ این مورد، محصولات کشت شده باید از لحاظ سموم پایش شوند تا بتوان ادعا داشت آن محصول ارگانیک است.

افزایش محصولات با نام ارگانیک

این روزها شاهد این هستیم که در بازار محصولاتی مانند برنج ارگانیک، گوشت ارگانیک و رب ارگانیک و دیگر محصولات به فروش می‌رسد اما باید دید انجمن ارگانیک ایران این محصولات را تایید می‌کند یا نه. رضا نورانی، رییس انجمن ارگانیک ایران درباره نرخ‌گذاری این محصولات می‌گوید:« نمی‌شود این محصولات را به صورت مطمئن قیمت‌گذاری کرد چون هزینه‌های تولید بالاست و میزان تولید کم، به خصوص در مورد صنعت چای داخلی که سال‌هاست توسری می‌خورد و بسیاری از چایکاران حتی ارگانیک کارها قید کار را زده‌اند». نورانی از مشکلات صنف تولیدکنندگان محصولات ارگانیک نیز می‌گوید:« باید تلاش کنیم دولت به جای اینکه به سم و کودهای شیمیایی یارانه دهد، هوای تولیدکننده‌های محصولات ارگانیک را داشته باشد». اما اینکه آیا میوه‌ها و سبزی‌های ارگانیک در کشور وجود دارد یا نه را باید از مهدی مهدی‌پور، دبیر انجمن ارگانیک ایران و مسئول فروشگاه‌های مجاز محصولات ارگانیک پرسید. او می‌گوید:« در ایران سبزی و صیفی ارگانیک وجود ندارد که حالا ما سر قیمت زیادش چانه بزنیم». مهدی ‌ور در ادامه با بیان اینکه فروش مرغ و تخم مرغ ارگانیک هم یک دروغ بزرگ است، گفت:« در ایران غذای ارگانیک مرغ وجود ندارد که بخواهیم مرغ و تخم مرغ ارگانیک تولید کنیم اما گوشت گوسفند ارگانیک وجود دارد و اگر کسی مدعی عرضه گوشت گاو و شتر و هر جانور دیگری به شکل ارگانیک شد آن هم فریب است».

محصولات ارگانیک چیست؟

محصولات ارگانیک محصولاتی هستند که در تمام مراحل رشد با سیستم طبیعی هماهنگ بوده و در خاکی که از چند سال قبل هیچ‌گونه سموم دفع آفات گیاهی نظیر: علف‌هرزکش‌ها، قارچ‌کش‌ها و مواد شیمیایی در آن استفاده نشده و فقط با مواد طبیعی مانند کمپوست گیاهی تقویت می‌شود، رشد می‌کنند. با اینکه این محصولات از سایر محصولات که به صورت غیر ارگانیک تولید می‌شوند بسیار سالم‌تر هستند اما به دلیل عدم اطلاع رسانی درست در زمینه مزایای آن و همچنین قیمت بالاتر این محصولات، هنوز این فرآورده‌های ارگانیک جای خود را درسبد خرید خانوارها پیدا نکرده است. این محصولات را در حال حاضر می‌توان در زمین‌های کشاورزی‌ای پیدا کرد که با کودهای غیر شیمیایی محصولات کشاورزی را می کارند و برداشت می‌کنند. یا در شیر، گوشت و تخم مرغ حیواناتی که با غذاهای غیرهورمونی تغذیه می‌شوند. فواد قمرزاد، کارشناس تغذیه و بعداشت می‌گوید:« ما باید به سمت فرهنگ سازی تولید محصولات ارگانیک حرکت کنیم ؛محصولاتی که از مواد نگهداره در آن استفاده می شود شاید به لحاظ طولانی شدن مصرف مشخصه خوبی باشد اما این محصولات به دلیل سموم شیمیایی ممکن است عوارض شدیدی داشته باشد. علاوه بر آن شیرهای استرلیزه شده به دلیل وجود این مواد باعث کاهش کلسیم شده و در نهایت سبب پوکی استخوان می شود. باید تولیدکنندگان سعی کنند از مواد نگهدارنده استفاده نکنند و در تولید محصولات لبنی، شیرخشک و افزودنی‌ها را حذف کنیم. وی یادآور شد: شیرارگانیک یعنی ۱۰۰ درصد شیر را به مردم ارائه کنیم و قیمت نباید ملاک خرید مصرف‌کننده باشد . همچنین کالاها باید دسته‌بندی شوند و اگر در کالایی از شیرخشک استفاده می شود، باید اطلاع رسانی شود».

ارگانیک و تراریخته را باهم مقایسه نکنید!

اما بسیار دیده می‌شود که محصولات تراریخته را با ارگانیک مقایسه می‌کنند یا حتی آن‌ها را در کنار هم نام می برند که این مقایسه حتی درست نیست چون محصولات ارگانیک کاملا به سود سلامت انسان است اما درباره هویت محصولات تراریخته حرف و حدیث‌های فراوانی وجود دارد. عمرانی، عضو هیات رییسه اتحادیه ملی محصولات کشاورزی درباره ویژگی ها و خصوصیات محصولات ارگانیک و تراریخته می‌گوید: « محصولات ارگانیک به محصولاتی گفته می‌شود که در هیچ یک از مراحل کاشت، داشت و برداشت از هیچ نوع فرآیند شیمیایی استفاده نمی‌شود، یعنی برای تولید محصولات از روش‌های کاملا طبیعی استفاده می‌شود و هیچ‌گونه آسیبی نه برای انسان‌ها و نه برای محیط‌زیست وجود ندارد. اگر پس از بازرسی‌های گوناگون انواع آلودگی شیمیایی در آب، خاک یا محصول وجود نداشته باشد و تمام استانداردها رعایت شود؛ محصول ارگانیک خواهد بود. از طرفی محصولات تراریخته یا دستکاری شده ژنتیکی، محصولاتی هستند که داخل آن‌ها یک یا چند ژن و برای اهداف مختلفی وارد شده است». او درباره تعریف محصولات تراریخته نیز می‌گوید: « محصولات تراریخته به معنای عام یعنی محصولات را به شکل ژنتیکی دستکاری می‌کنند تا بتوانند به هدف خود در تولید محصولات دست یابند. به‌عنوان مثال یک ژن که سم تولید می‌کند را از یک باکتری جدا کرده و به گیاه ذرت یا سویا منتقل می‌کنند. به این ترتیب ذرت یا سویا با تولید سم، در برابر آفات از خود محافظت می‌کنند و دچار آفت‌زدگی نمی‌شوند. بنابراین محصولات تراریخته، روند طبیعی رشد و تولید را طی نکرده و به شکل ژنتیکی دستکاری می‌شوند.بنابراین از زمانی که این محصولات وارد چرخه غذایی زمین شدند، یعنی از ۲۰‌سال پیش تا به حال، بحث‌ها و اما و اگرهای زیادی درباره آن‌ها وجود داشته است». اما آنچه در نهایت باید به آن توجه کنیم آن است که متاسفانه وزارت بهداشت هنوز هیچ اظهارنظری درباره صحت محصولات ارگانیک داخل فروشگاه های کشور نکرده و حتی آزمایشگاهی برای آن در نظر نگرفته است. شاید در آینده این اتفاق بیفتد و ما شاهد محصولاتی باشیم که با برچسب‌های تراریخته یا ارگانیک در بازار عرضه می شوند.