معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات روش‌های ازبین‌بردن باقیمانده سموم در مواد غذایی را تشریح کرد.
به گزارش خبر گیاه‌پزشکی ایران از روابط عمومی سازمان حفظ نباتات، مسعود لطیفیان گفت: براساس بررسی‌های انجام‌شده به ازای هر دلار که به منظور خرید آفت‌کش‌ها هزینه می‌شود ۳/۵ تا ۵ دلار در کشورهای توسعه‌یافته و ۱۴ دلار در کشورهای درحال‌توسعه بازدهی اقتصادی به دنبال دارد.
او افزود: در کنار منافع کاربرد آفت‌کش‌ها نارسایی همچون کاهش تنوع زیستی، کاهش تثبیت نیتروژن و تخریب محل زندگی جانداران به‌ویژه پرنده‌ها و گونه‌های در معرض خطر وجود دارد.
دکتر لطیفیان درباره تاثیرات سوء آفت‌کش‌ها بر روی سلامت جامعه گفت: همگان از طرق مختلف همچون مصرف مواد غذایی، آفت‌کــــش‌ها را دریــافت می‌کنند که میزان مواجهه از طریق مواد غذایی (خصوصا میوه و سبزی) پنج برابر سایر راه‌ها مانند هوا و نوشیدن آب است.
معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات گفت: برخی از آفــــت‌کش‌های مورداســتفاده اثــراتی همچون ســردرد، حالــــت تهوع، کوری، سرطان، بیماری‌های کبد و سیستم عصبی، مشکلات تولیدمثلی و اختلال غدد درون‌ریز، افزایش سطح کلسترول، مرگ‌ومیر نوزادان و اختلالات متعدد ژنتیکی و متابولیکی را بر روی انسان بر جا می‌گذارند.
لطیفیان تصریح کرد: کاهش بقــایای آفــت‌کــش‌ها طی شستشوی محصولات گیاهی در مطالعات مختلف به اثبات رسیده است. برای مثال در گوجه فرنگی، کلروپیریفوس بعد از شستشو با آب به مدت ۱۰ دقیقه به میزان ۹/۲۹ درصد کاهش پیدا می کند.
وی اضافه کرد: به‌طور کلی بقایای آفت کش‌های قطبی و محلول در آب به سرعت نسبت به مواد با قطبیت کم حذف می‌شوند .
به گفته او آفت‌کش‌های غیرقطبی به شکل مقاوم در لایه‌های واکسی پوست میوه و سبزیجات باقی می‌مانند. کاهش بقایای آفت‌کش‌ها در اثر شستشو عمدتاً مربوط به بقایای سطحی این ترکــــیبات هستند. اگرچه شستشوی دستی زیر آب جاری به مدت یک دقیقه، سبب حذف بقایای آفت‌کش به شــکل قابل‌ملاحظه‌ای می‌شود اما به‌طورکلی شستشوی خانگی درمقایسه‌با شستشوی تجاری تاثیر کمتری در حذف آفت‌کش‌ها دارد.
وی از تاثیر آب گرم و افزودن مواد شوینده نســــبت به آب ســــرد در حذف آفت‌کش‌ها از محصولات گیاهی خبر داد و افزود: به عنوان مثال شستشو با آب آشامیدنی، شستشو با آب و مایع ظرفشویی و پوست‌گیری به ترتیب موجب حذف ۱۹ ،۳۵ و ۴۶ درصد، از باقیمانده دیازینون در خیار می‌شود.
لطیفیان ادامه داد: عامل موثر دیگر در حذف آفت‌کش‌ها به وسیله شست‌وشو مدت زمان سپری شده از اسپری آفت‌کش بر روی محصول است. در واقع هرچه این مدت زمان بیشتر باشد، حذف آفت‌کش کمتر اتفاق می‌افتد. شاید علت این موضوع تمایل بقایای آفت‌کش‌ها به جابه‌جایی در واکس‌های کوتیکول یا لایه های عمیق‌تر پوست محصولات گیاهی باشد.
معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات با بیان اینکه پوست‌گیری گامی مهم در فرآوری میوه ها و سبزیجات است، گفت: عملیات پوست‌گیری مواد خوراکی خام کشاورزی ممکن است بیش از ۵۰ درصد از باقیمانده‌های آفت‌کش حاضر در آنها را از بین می‌برد. همچنین میوه‌های تازه همچون آووکادو، موز، مرکبات، کیوی، انبه و آناناس سبب حذف کامل بقایای آفت‌کش‌ها می‌شود.
وی روش‌هایی همچون پختن، جوشاندن، سرخ‌کردن، بخارپز، کباب‌کردن و … را از اقدامات موثر بر میزان کاهش آفت‌کش‌ها دانست. برای مثال مطالعات انجام شده بر روی اسفناج کاهش اندک میزان بقایای آفت‌کش را بر اثر پخت در ماکروویو نشان می‌دهد.
معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات با بیان اینکه خشک‌کردن سبزی ها و محصولات کشاورزی بقایای آفت‌کش‌ها را به شکل قابل‌توجهی کاهش می‌دهد، افزود: از آنجا که محصولات کشاورزی سهم مهمی در رژیم غذایی انسان را داراست، باید به ایمنی این محصــولات توجه شود.
لطیفیان گفت: تغییر رویکرد به سمت کشاورزی ارگانیک می‌تواند راهکار موثر تلقی شود. علاوه‌بر آن توسعه صنعت کشاورزی با تولید گیاهان مقاوم به آفات، به کارگیری روش‌های کنترل بیولوژیک و کاربرد آفت‌کش‌ها با اثر گونه‌ای محدود نیز ضرورت دارد.
معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات با بیان اینکه استفــاده از آفت‌کــش‌ها در کشاورزی باید مــنطبق بر اصــول و شیوه‌های صحیح کشاورزی باشد، افزود: دانش کافی در زمینه سرنوشت آفت‌کش در کشاورزی برای ارزیابی صحیح مواجهه انسان و تاثیرات محیطی این آلاینده‌ها لازم است.
