نماتدهای گره ریشه (Meloidogyne) گروه مهمی از نماتدهای انگل گیاهی هستند که سالانه خسارت‌های هنگفتی در سراسر دنیا به انواع محصولات کشاورزی وارد می‌سازند.
در حال حاضر از انواع نماتدکش‌ها و ترکیبات شیمیایی برای کنترل خسارت نماتدها استفاده می‌شود که درعین‌حال‌که هزینه‌های سنگینی به کشاورزان تحمیل می‌کنند، موجب آسیب به محیط زیست و از بین رفتن میکروبیوم خاک می‌گردند. بنابراین، دانشمندان همواره به دنبال روش‌های ایمن‌تر و سازگارتر با محیط زیست هستند تا جایگزین روش‌های شیمیایی شوند.
به گزارش خبر گیاه‌پزشکی ایران، دانشمندان دانشگاه کوماموتو ژاپن برای نخستین بار موفق به استخراج و خالص‌سازی ترکیبی از بذر کتان شده‌اند که قادر به جلب نماتدهای گره ریشه گیاهان است.
این ترکیب پلی‌ساکاریدی شبیه به ماده rhamnogalacturonan-I (RG-I) بوده در دیواره سلول‌های بذر کتان یافت می‌شود.
این دانشمندان کشف کردند که برای جلب نماتد به ریشه گیاه، این ترکیب ضروری بوده و همچنین جلب نماتد به این ماده در محیط ریشه با اختصاصیت بالایی صورت می‌پذیرد.
پژوهشگران دانشگاه کوماموتو به دنبال پیدا کردن مواد جلب‌کننده نماتدها بودند تا بتوان در روش‌های غیرشیمیایی کنترل نماتدها، ازطریق به دام انداختن نماتدها به کار گرفته شوند (همانند کاربرد فرومون‌ها در به دام انداختن حشرات).
ماده استخراج‌شده، ازآنجایی‌که منشا گیاهی دارد برخلاف نماتدکش‌های شیمیایی بر محیط زیست و سلامت انسان اثرات منفی نداشته و آسیبی وارد نمی‌سازد و قابلیت استفاده در روش‌های کشاورزی پایدار و سازگار با محیط زیست را دارد.
بذر کتان به فراوانی در دسترس بوده و می‌تواند برای استخراج این ماده جلب‌کننده به کار گرفته شود.
مقاله حاصل از این پژوهش در شماره اخیر مجله Science Advances منتشر شده است.
www.science.org/doi/10.1126/sciadv.abh4182
