شناسایی بستر و حامل مناسب برای تولید نماتدکش زیستی از جدایه‌های قارچی

نخستین دانشجوی دکتری رشته بیماری‌شناسی گیاهی با گرایش نماتودشناسی گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت با موفقیت از رساله دکتری خود دفاع کرد.

به گزارش خبر گیاه‌پزشکی ایران به نقل از آنا، سعید ایمانی به‌عنوان نخستین دانشجوی دکتری رشته بیماری‌شناسی گیاهی با گرایش نماتولوژی گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت تیرماه امسال موفق شد از رساله دکتری خود با عنوان «بستر و حامل بهینه برای قارچ Purpureocillium lilacinum و سه جدایه قارچ Pochonia chlamydosporia و تأثیر آن بر نماتد Meloidogyne javanica روی گیاه گوجه‌فرنگی» به راهنمایی محمدرضا موسوی و مشاوره طاهره بصیرنیا دفاع کند.

این رساله در راستای کاربردی کردن پژوهش‌های قبلی انجام شده بود و طی آن یک فرمولاسیون اولیه نماتدکش بیولوژیک تجاری تولید و کارآیی آن در شرایط گلخانه امتحان شد.

یکی از مقالات مستخرج از این پایان‌نامه در مجله معتبر جهانی در زمینه نماتولوژی با عنوان «The formulation of three pochonia chlamydosporia isolates and their effectiveness as biological against meloidogyne javanica on tomato» چاپ شده است.

بررسی اثر قارچ Purpureocillium روی بستر دانه‌ ارزن

دانش‌آموخته رشته بیماری‌شناسی گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت با تشریح چکیده‌ای از پایان‌نامه دکتری خود گفت: نماتد خاکزی مولد گره ریشه Meloidogyne javanica خسارت‌ زیادی به گوجه‌فرنگی وارد می‌کند.

ایمانی اضافه کرد: مدیریت نماتد خاکزی با سم‌های شیمیایی اغلب دشوار و پرهزینه است و موجب از بین رفتن ریزجانداران مفید خاک می‌شود، بنابراین باید با روش‌ بی‌خطر مبارزه زیستی جایگزین شود و قارچ Purpureocillium lilacinum و Pochonia chlamydosporia عوامل مهم مبارزه زیستی با نماتدهای گره ریشه و سیستی است.

وی توضیح داد: برای تعیین بستر و حامل مناسب این قارچ‌ها و تأثیر آن بر نماتد اجرا و جدایه‌ IRAN ۳۰۲۲ C قارچ Purpureocillium روی بسترهای دانه‌های ارزن، ذرت، یونجه و شبدر در شرایط آزمایشگاهی کشت شد و اسپوردهی آن‌ در سه بازه‌ی زمانی ۱۰، ۲۰ و ۳۰ روز مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین جدایه‌های IRAN ۱۲۱۲ C، IRAN ۱۱۱۹ C و IRAN ۴۵۷ C قارچ Pochonia chlamydosporia روی بسترهای پوست، برنج، تخم کتان کشت و اسپوردهی آن در سه بازه زمانی ۶، ۷ و ۸ هفته بعد از کشت مورد ارزیابی قرار گرفت.

این پژوهشگر اضافه کرد: ماندگاری اسپور قارچ Purpureocillium lilacinum و جدایه‌های قارچ Pochonia chlamydosporia در سه حامل تالک، کائولن و پودر چوب بلال ذرت در مدت ۱۲ ماه بررسی و در نتیجه تأثیر قارچ‌ها در حامل‌های فوق بر M. javanica روی گوجه‌فرنگی در شرایط گلخانه در قالب طرح کاملاً تصادفی برای قارچ Purpureocillium و آزمایش فاکتوریل برای قارچ Pochonia بررسی شدند.

ایمانی افزود: قارچ Purpureocillium روی بستر دانه‌ ارزن ۳۰ روز پس از کشت، بیشترین میزان اسپور را در یک گرم بستر تولید کرد (۱۰۶×۴/۱۱۰). همچنین روی پودر چوب بلال ذرت در پایان ۱۲ ماه بیشترین ماندگاری اسپور را در یک گرم حامل (۱۰۶×۲/۹۹) و بالاترین توانایی مهار نماتد (۹۵درصد) را داشت که از نظر آماری شبیه نماتدکش فلوپیرام بود.

دانه‌ ارزن؛ بستری مناسب برای اسپوردهی قارچ Purpureocillium

دانش‌آموخته رشته بیماری‌شناسی گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت گفت: در بین سه جدایه‌ قارچ Pochonia جدایه IRAN ۱۲۱۲ C در تمام هفته‌ها اسپور بیشتری را نسبت به دو جدایه‌ دیگر تولید کرد، همچنین اسپور تولید شده روی بستر دانه‌ کتان برای تمام جدایه‌ها تقریباً دو برابر بستر پوست برنج بود.

وی توضیح داد: براساس پارامترهای اندازه‌گیری شده در آزمایشگاه هر سه جدایه قارچ Pochonia در حامل پودر چوب بلال ذرت ماندگاری بیشتری را در دمای ۲۵ درجه سلسیوس در بازه زمانی ۱۲ ماهه داشتند (۱۰۶×۵۷ جدایه IRAN ۱۲۱۲ C، ۱۰۶×۶/۲۳ جدایه IRAN ۱۱۱۹ C و ۱۰۶ ×۸/۴ جدایه IRAN ۴۵۷ C).

این پژوهشگر دانشگاه آزاد اسلامی تشریح کرد: در گلخانه تمامی حامل‌ها موجب استقرار موفق قارچ پوشونیا در خاک و روی ریشه شدند و جدایه IRAN ۱۲۱۲ C در حامل پودر چوب بلال ذرت دارای بیشترین توان کنترل کنندگی تخم نماتد (۹۵درصد) بود.

ایمانی در مورد بستر و حامل مناسب برای قارچ های مورد مطالعه گفت: دانه‌ ارزن بستری مناسب برای اسپوردهی قارچ Purpureocillium بوده و بستر تخم کتان نیز بستری مناسب برای اسپوردهی قارچ Pochonia است که حامل پودر چوب بلال ذرت ماده‌ مناسب برای ماندگاری هر دو این قارچ‌ها است و می‌تواند پایه‌ یک فرمولاسیون مناسب جامد برای هر دو قارچ درراستای مهارزیستی نماتد M. javanica باشد.

وی عنوان کرد: یافته‌های این آزمایش نشان می‌دهند که بسترهای دانه ارزن و دانه ذرت نسبت به دو بستر دیگر از نظر اسپوردهی قارچ Purpureocillium lilacinum کارایی بهتری داشته و بستر دانه کتان نیز برای سه جدایه قارچ Pochonia chlamydosporia نسبت به بستر دیگر بهتر عمل کرد.

وی افزود: از سوی دیگر مانایی هردو قارچ در سه حامل تالک، کائولن و پودر چوب بلال ذرت در مدت ۱۲ ماه برای هر قارچ بررسی و مشخص شد اسپور قارچ Purpureocillium lilacinum و سه جدایه قارچ Pochonia chlamydosporia در حامل پودر چوب بلال ذرت ماندگاری بیشتری دارند.

ایمانی یادآور شد: قارچ‌های فرموله شده در هر سه حامل در شرایط گلخانه روی گیاه گوجه فرنگی و علیه نماتد مولد گره ریشه موجب کاهش میزان آلودگی به نماتد، استقرار قارچ در خاک و بهبود شاخص‌های رشدی گیاه شد. در بین سه جدایه انتخابی قارچ Pochonia chlamydosporia این اثر در جدایه ۱۲۱۲ C نسبت به دوجدایه دیگر بیشتر مشهود بود.

این پژوهشگر دانشگاه آزاد اسلامی مطرح کرد: قارچ‌های فرموله شده روی حامل پودر چوب بلال ذرت در حد نماتدکش شیمیایی فلوپیرایم نماتد را مهار کرد، بنابراین می‌توان از موادی برپایه ارزن و ذرت برای اسپوردهی قارچ Purpureocillium lilacinum و موادی مانند تخم کتان برای قارچ متعارض Pochonia chlamydosporia استفاده کرد.

دانش‌آموخته رشته بیماری‌شناسی گیاهی اضافه کرد: همچنین می‌توان از قارچ Purpureocillium lilacinum در حامل پودر چوب بلال ذرت و جدایه ۱۲۱۲C قارچ Pochonia chlamydosporia در حامل مذکور برای تولید یک محصول تجاری مفید و کارا در مدیریت نماتدهای مولد گره ریشه استفاده کرد.

گفتنی است، تعداد دانشجویان دکتری رشته بیماری‌شناسی گیاهی با گرایش نماتولوژی گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت ۱۷ نفر هستند که در آینده از رساله خود دفاع خواهند کرد.