آفت‌کش تدخینی فسفید آلومینیوم (موسوم به قرص برنج) برای آفت‌زدایی و جلوگیری از آلودگی محصولات کشاورزی (غلات و حبوبات) به آفات در منازل، انبارها و سیلوها مورد استفاده است.
متاسفانه سالانه در کشور به علت شیوع انواع مسمومیت‌ها در اثر مواجهه با قرص برنج حاوی فسفید آلومینیوم، موارد متعددی از مسمومیت شدید و مرگ‌ومیر گزارش می‌شود.
فسفید آلومینیوم موجود در قرص برنج، در مجاورت آب و یا رطوبت موجود در محصولات کشاورزی و هوا و یا در اثر اسیدکلریدریک (موجود در محیط معده در موارد بلع خوراکی آفت‌کش) سبب آزاد شدن گاز سمی فسفین شده و باعث بروز اثر و یا مسمومیت در انسان می‌شود.
مواجهه با این ماده سمی چه به صورت عمدی (از راه خوراکی و بلع قرص برنج) و چه به صورت سهوی (در بیشتر موارد از راه استنشاق گاز فسفین متصاعدشده از قرص) در انسان، موجب آسیب‌های جدی به اندام‌های حیاتی بدن از جمله قلب، ریه، کبد و کلیه‌ها شده و با مکانیسم‌های مختلفی موجب مسمومیت‌های شدید و حتی مرگ می‌گردد.
تاکنون پادزهر اختصاصی جهت درمان مسمومیت با این سم، ارایه نشده است.
با توجه به سمیت بالا، عدم وجود پادزهر اختصاصی و شیوع مسمومیت و مرگ‌ومیر با این آفت‌کش در کشور، از سال ۱۳۸۴ این آفت‌کش از فهرست رسمی آفت‌کش‌های کشاورزی کشور حذف شده است و خرید، فروش و توزیع فرمولاسیون‌های به شکل قرص‌های تخت (Flat Tablet) این آفت‌کش ممنوع شده است.
“پروتکل تشخیص و درمان مسمومیت حاد با فسفید آلومینیوم (قرص برنج)” توسط معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در بهار ۱۳۹۹ منتشر گردید.
پروتکل را می‌توانید از اینجا دریافت نمایید:
