وبینار آموزشی «مدیریت آفات مهم خرما» با تدریس رویا ارباب تفتی و کاظم محمدپور اعضای هیات علمی بخش تحقیقات حشره‌شناسی کشاورزی در سطح ملی برگزار شد.
ارباب تفتی گفت: درخت خرما یکی از مقدس‌ترین و قدیمی‌ترین درختان میوه شناخته شده برای انسان است. این محصول نقش مهمی در تامین امنیت غذایی کشور، اقتصاد ملی، ایجاد اشتغال، توسعه پایدار کشاورزی ، حفظ محیط زیست و صادرات و ارزآوری ایفا می‌کند. بر اساس آخرین آمار فائو، ایران در بین ۴۱ کشور تولیدکننده خرما رتبه چهارم را از نظر سطح زیرکشت و میزان تولید دارد، اما از نظر میزان عملکرد در رتبه چهاردهم قرار دارد، که یکی از دلایل آن می‌تواند خسارت آفات مختلف در نخلستان‌های کشور باشد.
وی ادامه داد: از مهمترین آفات خرما می‌توان به چوبخواران شامل سوسک‌های کرگدنی و شاخک بلند خرما اشاره کرد. این دسته از آفات که طی سال‌های اخیر با تغییرات شرایط آب و هوایی و خشکسالی‌های پی در پی و تغییر کیفیت آب و خاک از آفات درجه دوم به آفات مهمی تبدیل شده‌اند، با استفاده از روش‌های به باغی نظیر هرس در زمان مناسب، آبیاری و تغذیه مناسب، استفاده از تله‌های نوری و فرومونی در برخی گونه‌ها قابل مدیریت هستند.
این محقق حشره شناس شرح داد: در حال حاضر یک طرح پژوهشی و ۷ پروژه در زمینه‌های مختلف، زیست شناسی و ارزیابی خسارت، کنترل شیمیایی وارزیابی تله‌ها روی چوبخواران خرما در دست انجام است. علاوه بر چوبخواران، زنجرک خرما از دیرباز در برخی استان‌ها مشکل ساز بوده است، که کاربرد پوشش خوشه، کارت‌ها و نوارهای زردرنگ، هرس‌های ۵ گانه، استفاده از کائولن و روغن پاشی در کنار استفاده از ترکیبات گیاه پایه ثبت شده می‌تواند به مدیریت موثر این آفت کمک کند.
کاظم محمدپور رییس بخش تحقیقات حشره شناسی در مورد آفت سرخرطومی حنایی خرما به عنوان مهمترین آفت نخیلات گفت: در ایران برای اولین بار در سال ۱۳۶۹، در شهرستان سراوان خسارت آن بر روی درختان خرما گزارش شد. در حال حاضر این آفت به صورت وسیع گسترش یافته است، به طوری که علاوه بر سیستان و بلوچستان در برخی مناطق استان‌های هرمزگان، کرمان، فارس و بوشهر نیز سبب آلودگی درختان خرما شده و در حال گسترش می باشد. در مجموع ۵ – ۶/۰ درصد درختان خرمای خاورمیانه، در مناطق گسترش این آفت آلوده هستند.
وی افزود: لاروهای این آفت ضمن تغذیه، کانالهایی در جهات مختلف ایجاد کرده و موجب از بین رفتن سیستم آوندی گیاه میشوند. علایم خسارت سرخرطومی حنایی خرما زمانی مشهود است که درخت خرما متحمل خسارت فراوان و اغلب جبران ناپذیر شده است. با توجه به اینکه تخم، لارو و شفیره سرخرطومی حنایی خرما در داخل تنه خرما مخفی است، شناسایی زودهنگام درختان آلوده دشوار است. وی ساده‌ترین روش برای تشخیص آلودگی را، بازرسی مشاهده‌ای دوره‌ای نخیلات توسط نیروی انسانی ماهر و با دانش فنی و تجربی بالا دانست.
محمدپور توصیه کرد کرد: مدیریت آفت سرخرطومی حنایی خرما در قالب مدیریت تلفیقی، شامل ردیابی و شناسایی مداوم درختان آلوده و درمان آنها، تله گذاری فرومونی و نیز اعمال روش‌های به باغی (حذف تنه جوش و پاجوش در ماه‌های سرد سال و پانسمان زخم‌ها، آبیاری منظم و ممانعت از رسید آب به قاعده تنه درختان با خاکدهی آن) می‌باشد.
