اتحادیه اروپا به منظور افزایش محصولات کشاورزی و تامین امنیت غذایی این قاره، بسیاری از قوانین و مقررات بازدارنده از جمله موانع افزایش تولید محصولات تراریخته را اصلاح و یا حذف می‌کند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، همزمان با انتشار گزارش جدید رصدخانه خشکسالی اروپا و اعلام هشدار قرمز و نارنجی برای بسیاری از کشور‌ها که عمدتا تولیدکنندگان اصلی محصولات کشاورزی هستند، مقامات ۲۷ کشور اروپایی به توافق رسیدند تا با اصلاح قوانین و مقررات‌زدایی روند افزایش تولید محصولات کشاورزی با استفاده از روش‌های دستکاری ژنتیکی و گونه‌های اصلاح‌شده را تسریع کنند.
این تصمیم هیئت وزیران اروپا در حالی اتخاذ می‌شود که برخی از قوانین پرسروصدا و مشهور سال‌های اخیر که با رویکرد حمایت از محصولات ارگانیک و بر علیه محصولات غیرارگانیک وضع شده بودند، قرار بود از امسال اجرا شوند و برخی نیز، همانند “برنامه اقدام مشترک برای تولید ارگانیک” که کشور‌ها را ملزم می‌کرد تا ۲۰۳۰ دستکم ۲۵ درصد مزارع را ارگانیک کنند، فقط ۲ سال عمر کرده و در برخی از مناطق نیز هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.
مدیران کشاورزی اتحادیه اروپا فعلا از تغییر و اصلاح روش‌های ژنتیکی و بکارگیری تکنیک‌های جدید ژنومی خبر داده و معتقدند که برای تضمین آینده تولید محصولات کشاورزی و تامین امنیت غذایی، استفاده از روش‌های نوین و پویایی در توسعه گیاهان مقاوم‌تر و پرمحصول ضروری است.
همزمان با این تصمیم که گام نخست و محتاطانه‌ای در مسیر حذف قوانین دست و پا گیر و مانع افزایش تولید به مشار می‌رود، کمیسیون اروپا بر اجرای مقرراتی مانند الزامی بودن حک برچسب منشاء تولید روی محصولات تراریخته تاکید کرده است.
مجتبی روحی، کارشناس اقتصاد کشاورزی درباره دلایل این رویکرد گفت: تاکید بر اجرای مقرراتی مانند نشاندن برچسب روی بسته‌بندی محصولات تراریخته با هدف حفظ آرامش و تعادل بازار و بر هم نخوردن اطمینان روانی مصرف‌کنندگان صورت می‌گیرد و در عین حال، هیچ لطمه‌ای به اجرای طرح اصلی، یعنی توسعه تولید محصولات تراریخته و اصلاح‌شده نمی‌زند.
وی توافق کشورهای اروپایی برای مقررات‌زدایی از مسیر کشت تراریخته را اقدامی کاملا واقع‌گرایانه توصیف کرد و افزود: این تصمیم نشان می‌دهد که حفظ منافع اقتصادی و مهمتر از آن، تامین پایدار امنیت غذایی برای دولت‌های غربی در اولویت قرار دارد و طرح‌ها و برنامه‌های خوش رنگ و بو و ظاهرا علمی و دوستدار طبیعت که با تبلیغات گسترده مقبولیت عمومی پیدا می‌کنند، در صورتی که منافع اقتصادی را تهدید کنند، به سرعت کنار گذاشته می‌شوند.
علی قنبری، کارشناس کشاورزی و فعال رسانه‌ای نیز، همسویی رسانه‌های عمده و جریان ساز اروپایی با این توافق را نشانه عزم جدی اتحادیه اروپا برای حفظ امنیت غذایی خواند و گفت: از آنجایی که اکثر قریب به اتفاق رسانه‌های بزرگ و بنگاه‌های خبری یا متعلق به صاحبان ثروت و غول‌های اقتصادی‌اند و یا اینکه با آنها منافع مشترک دارند، طبیعی است که در سیاستگذاری‌های راهبردی، همسو با منافع مالکان خود، یعنی غول‌های اقتصادی باشند و در ماجرای حمایت از افزایش تولیدات تراریخته نیز می‌بینیم که عموم رسانه‌های جریان ساز و عمده، با نگاهی مثبت خبر‌های مربوط به این تصمیم را منتشر کرده‌اند.
وی افزود: در گزارش‌های تلویزیونی نیز، اظهارات کارشناسان و دانشگاهیانی گنجانده می‌شود که از امتیازات و فواید این محصولات می‌گویند و این اقدام را برای تامین غذای آینده ضروری می‌خوانند.
قنبری با اشاره به یکی از پربازدیدترین گزارش‌های تلویزیونی تصریح کرد: در این گزارش وقتی اظهار نظر منفی یک زن خانه‌دار هنگام خرید منتشر می‌شود که از احتمال بیماری یا عوارض منفی ناشی از مصرف محصولات تراریخته می‌گوید، بلافاصله نظرات یک پژوهشگر و استاد دانشگاه را قرار می‌دهند که توضیح می‌دهد عوارض منفی و مخرب محصولات تراریخته هنوز دقیقا ثابت نشده و باید مطالعات و آزمایش‌های بیشتری در این زمینه انجام شود. ضمن اینکه در انتهای گزارش یا در وقت مناسبی از آن، کارشناسی را به تصویر می‌کشند که درباره فواید اصلاح بذر‌ها و گیاهان صحبت می‌کند و توضیح می‌دهد که این گونه‌های گیاهی در برابر خشکسالی و آفات مقاوم‌تر بوده و به آب، سم و کود کمتری نیاز دارند.
وی اضافه کرد: در یکی از گزارش‌ها نیز، کارشناس مدافع محصولات تراریخته توضیح می‌دهد که با اصلاح و بهینه‌سازی ژنوم گیاهان، مسائل بهداشتی مانند افزایش چربی و چاقی یا پیر شدن پوست نیز حل می‌شود و با تولید غلات کم گلوتن، آلرژی و حساسیت افراد به برخی خوراکی ها، بدون از دست رفتن طعم یا کیفیت آن محصول، رفع می‌شود.
قنبری با بیان اینکه البته این اظهارات عاری از حقیقت نیست و حتی بدون دستکاری ژنتیکی و با تلفیق گونه‌های گیاهی مطلوب و تولید بذر‌های جدید نیز می‌توان بسیاری از این ویژگی‌ها را در محصول مورد نظر به دست آورد، افزود: اساسا اصلاح گونه‌های گیاهی به همین منظور صورت می‌گیرد و در کشور ما نیز محصولات بسیاری از جمله برنج ایرانی با استفاده از بذر‌های بومی با بهترین گونه‌ها تلفیق شده و در عین کیفیت بالا، پرمحصول شده‌اند، اما فراوانی تبلیغات یکطرفه و بعضی اظهارات غیر علمی به ویژه در فضای مجازی، موضوع را تا حدی پیچیده کرده و باعث شده که حتی کمیسیون اروپا نیز با احتیاط و با لحاظ کردن واکنش افکار عمومی، گام نخست اصلاح رویکرد خود را بردارد.
این کارشناس ارشد کشاورزی و فعال رسانه‌ای، بار دیگر حفظ منافع ملی و تامین پایدار امنیت غذایی را اولویت هر کشوری دانست و گفت: همه ما باید کمک کنیم فضایی ایجاد شود که مدیران و تصمیم گیران بخش کشاورزی بدون نگرانی از بازخورد منفی و یا اعتراضات فضای مجازی طرح‌های ملی و در جهت منافع کشور را پیش ببرند.
