حدود چهارماه از هشدار سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) درباره هجوم ملخ صحرایی به ایران می‌گذرد؛ گرچه در این مدت سعی شده این آفت در هشت استان جنوبی کنترل شود؛ اما در نیمه‌شمالی کشور نیز به‌دلیل بارش‌های بهاری، شاهد طغیان نوع بومی آن هستیم. کشاورزی ایران که در سال‌های اخیر تحت‌تأثیر خشک‌سالی‌ها در […]
حدود چهارماه از هشدار سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) درباره هجوم ملخ صحرایی به ایران می‌گذرد؛ گرچه در این مدت سعی شده این آفت در هشت استان جنوبی کنترل شود؛ اما در نیمه‌شمالی کشور نیز به‌دلیل بارش‌های بهاری، شاهد طغیان نوع بومی آن هستیم.
کشاورزی ایران که در سال‌های اخیر تحت‌تأثیر خشک‌سالی‌ها در شرایط نامساعدی قرار داشت، از ابتدای امسال درگیر سیلاب شد و اکنون با پدیده ملخ‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ مشکلی که بنابر اعلام وزیر جهاد کشاورزی، برای مبارزه با آن در هرمزگان، بوشهر، خوزستان، کرمان، سیستان‌وبلوچستان، فارس، خراسان‌جنوبی و جنوب‌کرمان ۱۰ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده که سه‌میلیارد تومان از این مبلغ تخصیص یافته است.
با حمله ۱۴۷ دسته ملخ صحرایی به کشور از اوایل بهمن‌ماه پارسال که در بیش از پنج‌دهه اخیر بی‌سابقه بوده، تاکنون در سطح در ۲۵۸ هزار هکتار اراضی کشور مبارزه با این آفت انجام شده است. این کار به‌شکل سمپاشی هوایی و زمینی در عرصه‌های منابع طبیعی و کشاورزی همچنان درحال انجام است؛ اما آن‌طور که فائو پیش‌بینی کرده سطح مبارزه با آفت ملخ صحرایی در کشور به ۶۰۰ هزار هکتار خواهد رسید. اکنون با استفاده از ۱۰ فروند هواپیمای مخصوص و یک‌هزار دستگاه انواع سمپاش ازجمله ۱۰۰ دستگاه سمپاش پشت وانتی و تراکتوری هر روز به‌طور متوسط در سطح هشت‌هزار هکتار از زمین‌های آلوده به دسته‌های ملخ صحرایی بالغ و پوره‌ها (بچه‌ملخ) مبارزه انجام می‌شود.
همچنین برای سرعت بخشیدن به کار، نیروهای بسیج، ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و توان لجستیکی آن‌ها نیز در استان‌های‌جنوبی به کار گرفته شده است.
محمدرضا درگاهی، رئیس سازمان حفظ نباتات کشور، بر این باور است که مبارزه با این آفت نیازمند همکاری تمامی ادارات کشور است تا بتوان با این آفت مخرب به‌سرعت مقابله و زمین‌های کشاورزی را نجات داد. آفتی که ۲۵ درصد زمین‌های کشاورزی را آلوده کرده است.
براساس پیش‌بینی‌ها، این میهمان ناخوانده از شبه‌جزیره عربستان در ماه‌های آینده نیز در استان‌های جنوبی حضور خواهد داشت و اگر عملیات مبارزه با آن به‌خوبی انجام شود، استان‌های مرکزی از این افت در امان می‌مانند و به این وسیله امنیت غذایی کشور حفظ می‌شود. با توجه به اخطار فائو مبنی‌بر این‌که دسته‌های جدید ملخ صحرایی در خرداد و تیر وارد کشور می‌شود، این امر اهمیت تخصیص به‌موقع منابع برای مقابله با مخاطرات ناشی از ملخ‌ها را بیش‌تر می‌کند.
.
آخرین خبرها از استان‌های درگیر ملخ صحرایی
در استان سیستان‌وبلوچستان هر چند امید می‌رفت با فعال شدن رودخانه‌های فصلی کشاورزی این خطه، کشت صیفی‌جات و محصولات جالیزی رونق بگیرد؛ اما ورود این میهمان ناخوانده سبب شد تا به گفته مسئولان استانی، خسارت آن‌ها به کشاورزی، طبیعت و مراتع استان حتی بیش از سیلاب‌ها باشد.
به‌گفته حیدر زورقی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان‌وبلوچستان، بیش از ۷۰ هزار هکتار از اراضی این استان در شهرستان‌های کنارک، فنوج، چابهار، قصرقند، نیک‌شهر، دلگان، ایرانشهر، سیب و سوران، خاش و سرباز به ملخ‌های صحرایی آلوده شده که برای مقابله با آن‌ها به ۴۰ تن سم نیاز است. در استان بوشهر نیز خبر می‌رسد که سطح پیش‌بینی مبارزه با آفت ملخ صحرایی در این استان به ۳۰ هزار هکتار افزایش یافته تا پیش از بالغ شدن این پوره‌ها، عملیات سمپاشی موفقیت‌آمیز باشد. البته سطح خسارت وارده به باغ‌های این استان بسیار محدود بوده و با سمپاشی از پیشروی آن‌ها جلوگیری شده است؛ اما ماندن ملخ‌ها و تخم‌ریزی آن‌ها، سال زارعی آینده را که از مهرماه شروع می‌شود، تهدید می‌کند.
۶۱ هزار هکتار از اراضی جنوب‌کرمان به‌عنوان یکی از قطب‌های مهم کشاورزی کشور سمپاشی شده و با تدابیر اتخاذ شده تاکنون هیچ ملخی وارد مزارع نشده و اوضاع تحت کنترل است.
در کهگیلویه و بویراحمد که به دلیل مجاورت با استان‌های جنوبی در معرض تهدید ملخ‌ها قرار دارد، تاکنون ۴۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی و مراتع برای مبارزه با ملخ صحرایی پایش شده و مبارزه با این آفت نیز در سه‌هزار هکتار از اراضی استان انجام شده است. همچنین تاکنون بیش از چهارهزار هکتار از مزارع و باغ‌های فارس برای مقابله با ملخ صحرایی سمپاشی شده که شامل مناطقی از شهرستان‌های لارستان، گراش، ممسنی، قیر و کارزین، خنج، داراب و زرین‌دشت است.
.
طغیان ملخ‌های مراکشی در شمال
با این‌حال در روزها و هفته‌های اخیر خبر از طغیان ملخ‌ها در استان‌های واقع در نیمه‌شمالی کشور به گوش می‌رسد. گلستان، تهران، اردبیل و زنجان ازجمله مناطقی هستند که اکنون مزارع و مراتع آن‌ها درگیر این آفت شده و امکانات خود را برای مقابله با آن بسیج کرده‌اند؛ البته از آن‌جا که ملخ‌های مراکشی بومی کشورمان هستند که به‌دلیل بارش‌های بهاری جمعیت آن‌ها رو به فزونی نهاده، بناست جمعیت آن‌ها کنترل شود.
به گفته سیدمحمدرضا میر، سخنگوی سازمان حفظ نباتات کشور، عملیات مبارزه با ملخ مراکشی در سطح ۲۵ هزار هکتار از اراضی نوار شمالی کشور آغاز شده و اکنون عملیات مبارزه در استان‌های گلستان، اردبیل، قزوین، زنجان و آذربایجان‌شرقی درحال انجام است. آفت ملخ مراکشی به اندازه ملخ صحرایی خطرناک نیست؛ اما مبارزه با آن تا کنترل جمعیت ادامه می‌یابد.
در این زمینه در روزهای اخیر خبرهایی از افزایش غیرطبیعی تعداد ملخ‌ها در مناطق مختلف شهرستان‌های دشت ورامین که قطب کشاورزی استان تهران به‌شمار می‌رود، منتشر شد که نگرانی کشاورزان منطقه را به‌دنبال داشت؛ زیرا فصل برداشت محصولاتی چون گندم و جو فرارسیده است.
به گفته مسئولان کشاورزی ورامین، موضوع در دست بررسی است و اگر تعداد ملخ‌ها بیش از حد معمول باشد، مبارزه با این آفت در دستورکار قرار می‌گیرد.
البته به‌دلیل بارش‌های ابتدای امسال، تاغ‌زارهای این خطه که بیش از ۱۱ هزار هکتار از اراضی دشت ورامین را به خود اختصاص داده، رشد و رویش قابل‌توجهی داشته است. این وضعیت شرایط مساعدی را برای افزایش تعداد ملخ‌های کوهان‌دار که سال‌هاست در این عرصه‌ها زندگی می‌کنند، فراهم کرد و از این رو کنترل جمعیت این نوع ملخ‌های بومی با روش‌های بیولوژیک در دستورکار است.
در استان اردبیل هم هرچند خسارتی به مزارع و باغ‌های استان وارد نشده؛ اما مسئولان استانی انتظار دارند با تخصیص به‌موقع اعتبارات برای تأمین سموم و تجهیزات، کنترل این آفت مؤثر باشد. تاکنون در بیش از شش‌هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی استان اردبیل عملیات کانون‌کوبی ملخ‌ها انجام شده و پیش‌بینی می‌شود این طرح تا اواسط تیرماه ادامه یابد و سطح مبارزه با ملخ‌ها به حدود ۲۰ هزار هکتار برسد.
زنجانی‌ها که از نیمه دوم اسفندماه پارسال درگیر کانون‌یابی ملخ مراکشی هستند، تاکنون توانسته‌اند شش‌هزار هکتار از زمین‌های منابع‌طبیعی و مراتع استان را علیه ملخ مراکشی سمپاشی کنند. مبارزه با این آفت تا اوایل تیرماه ادامه خواهد داشت.
در استان قزوین کل اراضی پیش‌بینی شده برای مبارزه با آفت ملخ ۱۲ هزار هکتار است که تاکنون عملیات مبارزه در نیمی از این زمین‌ها انجام شده است. خبر امیدوارکننده‌ای که از آذربایجان‌شرقی منتشر شده، این‌که تهاجم ملخ در این استان تحت کنترل بوده و به مرحله طغیان نرسیده است. کانون ملخ‌های مهاجم در این استان مراتع دشت مغان و قشلاق‌های دشت خدا آفرین است و در مجموع ۱۴ شهرستان نیز در معرض هجوم ملخ‌ها هستند. هر ساله گلستان با معضل هجوم ملخ‌های مراکشی به‌مراتع به‌ویژه در مناطق مرزی روبه‌رو است؛ از این رو مبارزه با این آفت هر سال در فروردین‌ماه و با نمایان شدن نخستین ملخ‌های مهاجر آغاز می‌شود. گفته شده این نوع ملخ امسال ۱۲۰هزار هکتار از مراتع استان را تهدید می‌کند و مبارزه با این آفت در مناطق و شهرستان‌های درگیر همچون آق‌قلا و گنبدکاوس در دستورکار است.
