مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست گفت: ورود سموم قاچاق و غیراستاندارد به دلیل شدت گرفتن تحریم‌های ناعادلانه برای ایران در سال‌های گذشته، اصلی‌ترین چالش‌های این بخش بوده است.
شینا انصاری روز چهارشنبه در کارگاه پایش آلاینده‌های محیط زیست در پنجمین جشنواره بین‌الملی فیلم سبز در موسسه فرهنگی هنری صبا، یکی از مهمترین آلاینده‌های محیط زیستی را آلایندگی ناشی از مصرف سموم و کود شیمیایی برشمرد.
وی با بیان اینکه سرانه مصرف سموم در ایران اختلاف زیادی با سایر کشورهای دنیا و میانگین جهانی در این خصوص ندارد اظهار کرد: اما ورود سموم قاچاق و غیراستاندارد به دلیل شدت گرفتن تحریم‌های ناعادلانه برای ایران در سال‌های گذشته، همچنین تخصیص یارانه دولتی به سموم از مهمترین چالش‌های این حوزه است.
وی عدم‌نظارت بر میزان مصرف و نوع سموم و کود مصرفی در کشور توسط کشاورزان را یکی از نقاط ضعف این حوزه دانست و افزود: استان‌های مازندران، گیلان و گلستان بیشترین مصرف سرانه آفت‌کش‌ها و سیستان و بلوچشتان، بوشهر و ایلام کمترین مصرف سرانه آفت‌کش‌ها را به خود اختصاص داده‌اند.
انصاری اشاره‌ای هم به شرایط اقلیمی و توپوگرافی خاص استان‌های شمالی داشت و گفت: میزان بالای رطوبت، همچنین بالا بودن سطح آبهای زیرزمینی این استان‌ها را در معرض خطر بسیار زیاد ناشی از مصرف بیش از حد کود و سم شیمیایی قرار داده است.
وی قاچاق سموم را از مشکلات بسیار پچیده این حوزه برشمرد و افزود: قاچاق منجر به ورود محصولات ارزان‌قیمت و پرخطر سم و کود شیمیایی به کشور شده است که کار متولیان نظارت در این حوزه را بسیار دشوار می‌کند.
انصاری با یادآوری پروتکل‌های بین‌المللی مختلف در این خصوص که ایران نیز عضو آنها است گفت: پروتکل‌هایی همچون روتردام، استکهلم، بازل و مونترال قوانین سختی برای کشورها در این حوزه تدوین کرده‌اند.
وی عدم‌ارزیابی ریسک سموم قبل از ثبت، مصرف سموم قدیمی و بعضا خطرناک، واردات آفت‌کش‌های قاچاق، استوک یا احیانا ثبت‌نشده، ضعف در آنالیز آفت‌کش‌ها ازنظر ناخالصی مواد همراه و ایزومرهای نوری، کمبود آزمایشگاه‌های کنترل باقیمانده آفت‌کش‌ها و سموم در محصولات غذایی را از جمله مهمترین چالش‌های این حوزه برشمرد.
انصاری گفت: به منظور بهبود شرایط این حوزه و کاهش خطرات ناشی از مصرف سم و کود شیمیایی بر سلامت مردم پیشنهاد می‌شود چرخه مستمر و سختگیرانه‌ای برای مدیریت و نظارت بر ثبت، واردات، تولید و توزیع سموم در کشور شکل گیرد.
وی گفت: طبق آمار سازمان بهداشت جهانی سالانه ۲۲ میلیون نفر در جهان در معرض اثرات سوء آفت‌کش‌ها قرار دارند و از میان قربانیان این آفت‌کش‌ها کشاورزان با سهم ۷۵ درصدی در رده نخست قربانیان هستند.
انصاری یکی از دلایل افزایش سرطان‌ها به ویژه سرطان‌های گوارشی در استان‌های شمالی کشور را ناشی از مصرف نادرست سموم و کود شیمیایی عنوان کرد و گفت: یکی از مهمترین چالش‌های تولید غذای سالم در کشور رعایت میزان مناسب از مصرف سموم و کودهای شیمیایی، همچنین باقیمانده آنها در محصولات کشاورزی است.
وی توسعه کشت ارگانیک را از اقدامات ضروری برای دستیبابی به محصولات غذایی سالم برشمرد و گفت: سالانه میلیون‌ها تن سم در جهان روی محصولات تازه‌خور مصرف می‌شود درحالی‌که فقط حدود یک درصد این سموم به محل هدف یعنی آفات می‌رسد.
انصاری با بیان اینکه متولی اصلی این موضوع معاونت غذا و دارو وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی است گفت: سازمان حفاظت محیط زیست فقط به لحاظ برخورداری از جایگاه نظارتی به موضوع آنالیز محصولات کشاورزی ورود پیدا کرده و هیچ مسوولیت مستقیمی در این حوزه ندارد.
وی ادامه داد: طی مطالعات انجام‌شده روی محصولات کشاورزی داخلی مشخص شد در ۶۳ درصد از محصولات نمونه‌هایی از بقایای سم و کود دیده شده است.
انصاری کشاورزان، کارگران سم‌پاش، حمل‌کنندگان سموم و مصرف‌کنندگان محصولات آلوده را ازجمله افرادی دانست که درمعرض عوارض مصرف بی‌رویه آفت‌کش‌ها و سموم همچون ایجاد اختلال در فعالیت فیزیولوژیکی مختلف بدن قرار دارند.
وی گفت: بر اساس آخرین آمار آفت‌کش‌ها و سرطان رابطه مستقیمی با هم دارند به گونه‌ای که سالانه ۸۰۰ کودک زیر ۱۵ سال در جهان بر اثر مصرف بی‌رویه آفت‌کش‌ها به تومور مغزی و سرطان خون مبتلا می شوند.
پایش مهمترین مبنای تصمیم‌گیری در مدیریت محیط زیست است
انصاری در ادامه با اشاره به تقسیم بندی آلاینده های محیط زیستی به هوا، خاک، آب، پسماند و آلاینده های خاص همچون فلزات سنگین آزبست و ترکیبات آلی فرار گفت: مخالفت سازمان میحط زیست با توزیع بنزین پتروشیمی در کشور به دلیل میزان بالای بنزن و آزبست در این نوع بنزین و تاثیر منفی آن بر سلامت مردم بود.
وی افزود: علاوه بر آلودگی های هوا، آلودگی های آب نیز دارای خطرات بسیاری برای سلامت انسان ها هستند به گونه ای که اکنون یکی از نگرانی های مهم در شهر تهران آلودگی آبهای سطحی با فاضلاب و پسماند و استفاده از این آب برای محصولات کشاورزی است.
مدیر کل دفتر پایش فراگیر سازمان محیط زیست با بیان اینکه نوع آلودگی ها در استان های مختلف متفاوت است گفت: به طور مثال در استان های نفت خیز با آلودگی نفتی خاک مواجه هستیم که هم پاکسازی بسیار دشواری دارد و هم به لحاظ اعتباری نیازمتد تخصیص بودجه ای فراوان است.
انصاری یکی دیگر از آلودگی های بسیار مهم محیط زیستی در کشور را آلودگی های ناشی از پسماند بیمارستانی دانست و افزود: دفع غیراصولی پمساند ویژه و عفونی، عدم تفکیک زباله، نبود خودروی استاندارد برای حمل و جابجایی زباله های بیمارستانی و عدم بی خطر سازی کامل زباله های بیمارستانی از طریق سیستم های اتوکلاو بخشی از مشکلات ناشی از این حوزه است.
وی ادامه داد: اگر چه زندگی در کلان شهرها و قرار گرفتن افراد در معرض آلودگی های بسیار توان انطباق پذیری آنها با آلودگی ها را تا حدودی افزایش می دهد اما این به معنای کاهش خطرات آلودگی های مختلف محیط زیستی بر سلامت افراد نیست.
انصاری گفت: به طور مثال در خصوص آلودگی صوتی مردم تهران می توانند صدای بین ۵۵ تا ۷۵ دسیبل را بر رغم ایجاد عوارضی همچون بیماری های اعصاب و روان تحمل کنند اما در استان هایی با میزان کمتر آلودگی صوتی آستانه تحمل صدا برای مردم در سطح بسیار پایین تری قرار می گیرد.
وی با اشاره به هزینه های بالا برای پایش آلاینده های محیط زیستی گفت: در صورت عدم این هزینه و نبود سنجش مستمر از آلاینده های محیط زیست پیگیری برای رفع آلایندگی ها به ویژه در محاکم قضایی بسیار دشوارخواهد شد.
مدیر کل دفتر پایش فرایگر سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: آنالیز پیوسته و مستمر از شاخص های آلایندگی در پایش های منابع زیستی همچون دریا، رودخانه ، گرد و غبار به ویژه در موضوعات مرتبط با کشورهای همسایه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
وی با بیان اینکه مدیریت ، پایش و کنترل آلاینده ها سه راهبری کلان بر ححوزه مدیریت آلودگی است اظهار کرد: پایش مهمترین مبنای تصمیم گیری در مدیریت محیط زیست است.
انصاری با اشاره به فعالیت های صورت گرفته در دفتر پایش سازمان محیط زیست گفت: اکنون ۱۸۶ ایستگاه سنجش هوای محیطی و همچنین ایستگاه های متعدد پایش آلایندگی رودخانه ها در حال فعالیت است .
پنجمین جشنواره بین المللی فیلم سبز ۲۴ اردیبهشت ماه آغاز شد و تا ۳۱ اردیبهشت در تهران و تمام مراکز استان ها ادامه دارد. سینما فلسطین، مرکز فرهنگی هنری صبا و سینما کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از مراکز نمایش دهنده فیلم ها و برنامه های این جشنواره در تهران هستند.
