پنجشنبه, ۰۹ فروردین ۱۴۰۳
»   مطالب, یادداشت ها  »   10نکته درباره محصولات تراریخته 20 سال پس از تجاری سازی آنها
29 اردیبهشت 1395 , ساعت 10:54

۱۰نکته درباره محصولات تراریخته ۲۰ سال پس از تجاری سازی آنها

انتقال ژن، ویرایش ژنوم و میکروب ها برای افزایش عملکرد گیاه یک روش پایدار افزایش تولید محصول است که می تواند در نیل به اهداف تامین امنیت غذایی و ریشه کنی فقر و گرسنگی کمک کند.

 

** نکته نخست: سال ۲۰۱۵ بیستمین سال تجاری سازی موفق محصولات تراریخته بود
از سال ۱۹۹۶ تا سال ۲۰۱۵، در مجموع دو میلیارد هکتار از اراضی جهان با موفقیت در ۲۸ کشور سالیانه زیر کشت محصولات تراریخته رفته اند که رکورد بی سابقه ای است. این سطح معادل دو برابر مساحت کشور آمریکا (۹۳۷ میلیون هکتار) است.
همچنین این محصولات در ۲۰ سال گذشته ۱۵۰ میلیارد دلار آمریکا برای کشاورزان سود داشته اند. حداکثر ۱۵ میلیون کشاورزی که معمولا محافظه کارند و از ریسک اجتناب می کنند سالیانه از این محصولات بهره برده اند که ۹۰ درصد آنها خرده کشاورزان فقیر در کشورهای در حال توسعه بوده اند.
** نکته دوم: پیشرفت در پذیرش این فناوری در ۲۰ سال نخست
با گذشت ۱۹ سال از رشد سالیانه مداوم از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۴، سطح زیر کشت جهانی محصولات تراریخته در پایان سال ۲۰۱۴ به بیشترین مقدار خود، ۱۸۱ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار، رسید. این مقدار در پایان سال ۲۰۱۵ به ۱۷۹ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار کاهش پیدا کرد که معادل کاهش خالص یک درصدی از ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵ بود.
به طور کلی سطح زیرکشت در برخی کشورها افزایش یافت اما سایر کشورها سطح زیر کشت را بیشتر به دلیل کاهش قیمت محصولات زراعی کاهش دادند.
گمان می ورد با افزایش قیمت محصولات زراعی، سطح زیر کشت نیز دوباره افزایش پیدا کند. سطح زیرکشت محصولات تراریخته در ۲۰ سال گذشته صد برابر شد و از یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار در سال ۱۹۹۶ به ۱۷۹ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار در پایان سال ۲۰۱۵ رسید که این فناوری را به سریع ترین فناوری پذیرفته شده توسط بشر در سال های گذشته تبدیل کرد.
** نکته سوم: برای چهارمین سال متوالی کشورهای در حال توسعه محصولات تراریخته بیشتری را کشت کردند
در سال ۲۰۱۵ کشاورزان آفریقایی، آسیایی و آمریکای لاتین در مجموع ۹۷ میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار را زیر کشت محصولات تراریخته بردند. این مقدار معادل ۴۷ درصد از کل سطح زیرکشت جهانی محصولات تراریخته (۱۷۹ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار) بود.
در پایان سال گذشته این مقدار ۵۳ درصد بود در حالی که کشورهای توسعه یافته ۸۲ میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار را زیر کشت محصولات تراریخته بردند. این مقدار معادل ۵۴ درصد از کل سطح زیرکشت جهانی محصولات تراریخته بود. احتمال می رود این روند ادامه یابد. از ۲۸ کشور تولیدکننده محصولات تراریخته، ۲۰ کشور در حال توسعه و هشت کشور توسعه یافته است.
** نکته چهارم: ۳۳ درصد از کل سطح زیرکشت جهانی محصولات تراریخته به کشت محصولات دارای صفات چندگانه اختصاص یافت که دست کم دو ژن و دو صفت برای آنها بیان می شود
از بین محصولات تراریخته کشاورزان ترجیح می دهند سه محصول اصلی تراریخته ای را به کار برند که دارای بیش از یک صفت تراریخته باشند. سطح زیرکشت محصولات تراریخته دارای صفات چندگانه از ۵۱ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار در پایان سال ۲۰۱۴ به ۵۸ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار در پایان سال ۲۰۱۵ رسید و هفت میلیون و یکصد هزار هکتار معادل ۱۴ درصد افزایش یافت.
۱۴ کشور در سال ۲۰۱۵ محصولات تراریخته دارای صفات چندگانه را کشت کردند که دست کم ژن دو صفت به آنها منتقل شده بود. ۱۱ کشور از این ۱۴ کشور، در حال توسعه بودند. ویتنام برای نخستین بار ذرت تراریخته بردبار در برابر علف کش را در سال ۲۰۱۵ کشت کرد.
** نکته پنجم: گزیده ای از مهمترین نکات در مورد کشورهای در حال توسعه در سال ۲۰۱۵
آمریکای لاتین بیشترین سطح زیرکشت محصولات تراریخته را به خود اختصاص داد. برزیل رتبه نخست و آرژانتین رتبه دوم را داشت. در آسیا، ویتنام برای نخستین بار محصولات تراریخته را کاشت. اراده سیاسی در بنگلادش، کشت بادمجان تراریخته را پیش برد و کشت برنج طلایی، سیب زمینی تراریخته و پنبه تراریخته به عنوان اهداف بیوتکنولوژی کشاورزی در دستور کار قرار گرفت. فیلیپین برای سیزدهمین سال ذرت تراریخته را کشت کرد و درخواست تشکیل یک دادگاه عالی تصمیم گیرنده در مورد محصولات تراریخته را داده است. اندونزی نیز در حال نزدیک شدن به کسب مجوز کشت یک رقم بومی نیشکر مقاوم به خشکی است.
چین همچنان از کشت پنبه تراریخته سود فراوانی (از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۴ به میزان ۱۸ میلیارد دلار آمریکا) کسب می کند. شرکت «کم چاینا» بتازگی ۴۳ میلیارد دلار آمریکا برای خرید شرکت «سیجنتا» پیشنهاد کرده است. در سال ۲۰۱۵ هند به بزرگ ترین تولیدکننده پنبه در جهان تبدیل شد که پنبه تراریخته در رسیدن به این جایگاه نقش ویژه ای داشت. تخمین زده می شود سود حاصل از کشت پنبه تراریخته در هند بین سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۴، ۱۸ میلیارد دلار بود.
با وجود خشکی ویرانگر در کشور آفریقای جنوبی که به کاهش ۷۰۰ هزار هکتاری محصولات مورد نظر منجر شد (معادل افت ۲۳ درصدی)، قاره آفریقا از جنبه کشت محصولات تراریخته پیشرفت کرد. این مساله بر اهمیت خطیر خشکی در آفریقا تاکید می کند. خوشبختانه ذرت مقاوم به خشکی (در قالب پروژه WEMA) در انتظار رهاسازی در سال ۲۰۱۷ است.
سطح زیر کشت پنبه تراریخته در سودان در سال ۲۰۱۵، ۳۰ درصد افزایش پیدا کرد و به ۱۲۰ هزار هکتار رسید اما در بورکینافاسو عوامل مختلفی مانع افزایش سطح زیرکشت محصولات تراریخته شد. در سال ۲۰۱۵ هشت کشور آفریقایی محصولات کم بازده را که برای کشاورزان فقیر آفریقایی اولویت دارند مورد آزمایش مزرعه ای قرار دادند که در مراحل نهایی پیش از تصویب تجاری سازی است.
** نکته ششم: پیشرفت های عمده در ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۵
در سال ۲۰۱۵ میلادی پیشرفت های زیادی از جنبه های مختلف رخ داد. در آمریکا مجوز رهاسازی چند محصول تراریخته جدید صادر شد. چندین محصول تراریخته جدید مانند سیب زمینی با نام تجاری Innate و سیب با نام تجاری Arctic تجاری سازی شدند. کلزا با نام تجاری SU به عنوان نخستین محصول غیرتراریخته که ژنوم آن ویرایش شده بود تجاری سازی شد. مجوز تولید ماهی آزاد تراریخته به عنوان نخستین جانور تراریخته که به مصرف غذای انسان می رسد، صادر شد. تحقیق و توسعه فناوری قدرتمند ویرایش ژنوم به نام CRISPR افزایش پیدا کرد. نخستین ذرت تراریخته مقاوم به خشکی به مقدار زیادی مورد پذیرش قرار گرفت. شرکت های «داو» و «دوپونت» ادغام شدند و شرکت «داو-دو-پونت» را تشکیل دادند.
** نکته هفتم: نخستین ذرت تراریخته مقاوم به خشکی که در ایالات متحده آمریکا کشت شد، پذیرش زیادی داشت
سطح زیرکشت ذرت تراریخته با نام تجاری DroghtGaurd که نخستین بار در سال ۲۰۱۳ در ایالات متحده آمریکا کشت شد، ۱۵ برابر شد و از ۵۰ هزار هکتار در سال ۲۰۱۳ به ۸۱۰ هزار هکتار در سال ۲۰۱۵ رسید که نشان دهنده پذیرش زیاد این محصول از جانب کشاورزان است.
همین امر در مورد ذرت تراریخته مقاوم به خشکی، در قالب پروژه WEMA در قاره آفریقا رخ می دهد که در سال ۲۰۱۷ با همکاری دولت ها و بخش خصوصی در چند کشور منتخب کشت می شود.
** نکته هشتم: وضعیت محصولات تراریخته در اتحادیه اروپا:
طبق روال پنج کشور اروپایی به کشت محصولات تراریخته ادامه دادند. سطح زیرکشت ذرت تراریخته در اروپا در سال ۲۰۱۵ میلادی ۱۱۶ هزار و ۸۷۰ هکتار بود که نسبت به سال ۲۰۱۴، ۱۸ درصد کاهش یافت.
سطح زیرکشت در اثر عوامل مختلفی مانند کاهش سطح زیرکشت ذرت و فقدان مشوق برای کشاورزان و سختی گزارش ها کاهش یافت.
** نکته نهم: مزایای محصولات تراریخته
یک تحلیل جهانی متا با ۱۴۷ مطالعه در ۲۰ سال گذشته نشان می دهد پذیرش فناوری تراریخته، استفاده از آفت کش ها را به طور میانگین ۳۷ درصد کاهش داده است. همچنین عملکرد محصولات ۲۲ درصد افزایش یافته است و سود کشاورزها نیز تا ۶۸درصد افزایش داشته است (قائم و همکاران، ۲۰۱۳).
این یافته ها نتایج سایر مطالعات جهانی سالیانه را تایید می کند (بروکز و همکاران، ۲۰۱۵).
از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۴ محصولات تراریخته به روش های مختلفی بر امنیت غدایی، کشاورزی/ توسعه پایدار و تغییر اقلیم/ محیط زیست موثر بوده اند. فناوری تراریخته در این مدت باعث افزایش تولید محصولات غذایی به ارزش ۱۵۰ میلیارد دلار آمریکا و کاهش مصرف آفت کش ها به مقدار ۵۸۴ میلیون کیلوگرم شد و از این طریق به حفظ محیط زیست کمک کرد.
این محصولات فقط در سال ۲۰۱۴ باعث کاهش تولید گاز دی اکسید کربن به مقدار ۲۷ میلیارد کیلوگرم (۲۷میلیون تن) شدند که معادل خروج ۱۲ میلیون خودرو از جاده ها به مدت یک سال بود. محصولات تراریخته از طریق بی نیازی به کشت ۱۵۲ میلیارد هکتار زمین (به دلیل بهره وری بالاتر محصولات تراریخته) بین سال های ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۴ به حفظ تنوع زییستی کمک کردند. همچنین با کمک ۱۶ میلیون و ۵۰۰ هزار خرده کشاورز فقیر و خانواده ها آنان، جمعیتی معادل ۶۵ میلیون نفر، به کاهش فقر کمک کردند.
گرچه محصولات تراریخته ضروری است اما نوشدارو نیست.
بکارگیری عملیات کشاورزی خوب مانند تناوب زراعی و مدیریت مقاومتی به اندازه محصولات سنتی برای محصولات تراریخته نیز ضروری است.
** نکته دهم: چشم انداز آینده
سه زمینه باید بررسی شود؛ نخست اینکه درصد بالای پذیرش محصولات تراریخته اصلی موجود در بازار (۹۰ تا ۱۰۰ درصد) فضای کمی را برای گسترش این محصولات باقی گذاشته است (برای نمونه وقتی همه محصول سویا در یک کشور تراریخته باشد، دیگر امکان افزایش سطح زیر کشت آن محصول در آن کشور وجود ندارد و به عبارتی اشباع شده است).
در سایر کشورهایی که بتازگی به کشت این محصولات را آغاز می کنند پتانسیل بسیار زیادی برای پیشرفت کشت وجود دارد. برای نمونه ذرت به مقدار ۱۰۰ میلیون هکتار در سطح جهان ظرفیت کشت دارد که ۶۰ میلیون هکتار در آسیا (فقط ۳۵ میلیون هکتار در چین) و ۳۵ میلیون هکتار در آفریقاست.
دوم اینکه بیش از ۸۵ محصول تراریخته در انتظار دریافت مجوز رهاسازی قرار دارد و در حال گذراندن آزمایش در مزرعه است که مرحله پیش از کسب مجوز به شمار می رود.
این محصولات شامل ذرت تراریخته مقاوم به خشکی که از پروژه wema به دست آمده (و انتظار می رود در سال ۲۰۱۷ رهاسازی شود)، برنج طلایی در آسیا، موزهای غنی شده و لوبیا چشم بلبلی مقاوم به آفات در آفریقاست. همکاری بخش های دولتی و خصوصی با یکدیگر در توسعه محصولات تراریخته دارای مجوز و رساندن آنها به دست کشاورزان موفق بوده است.
سوم، ورود محصولاتی با ژنوم ویرایش شده است که می تواند مهمترین پیشرفت جامعه علمی امروز باشد.
یک فناوری جدید و امیدوارکننده CRISPR نام دارد. بسیاری از ناظران به خوبی مطلعند که روش ویرایش ژنوم محصولاتی به دست می دهد که در بلندمدت نسبت به محصولات سنتی و تراریخته مزایای ویژه ای دارند. این فناوری نسبت به روش های پیشین از نظر دقت، سرعت، هزینه و قوانین برتری دارد.
با وجود قوانین سختگیرانه ای که برای محصولات تراریخته وجود دارد قوانین وضع شده برای محصولات اصلاح شده به روش ویرایش ژنوم، مبنای علمی دارد و با توجه به هدف تولید این محصولات وضع شده و قوانین مناسب و غیرسختگیرانه ای است.
برنامه ای با توجه به آینده پیشنهاد شده است (فلاول، ۲۰۱۵) که شامل انتقال ژن، ویرایش ژنوم و میکروب ها (استفاده از میکروب های گیاهی به عنوان یک منبع جدید برای انتقال ژن برای اصلاح گیاه) برای افزایش عملکرد گیاه در یک روش پایدار افزایش تولید محصول است که به نوبه خود می تواند به نیل به اهداف تامین امنیت غذایی و ریشه کنی فقر و گرسنگی منجر شود.

کلایو جیمز

* بنیانگذار و رئیس سرویس بین المللی دستیابی و استفاده از بیوتکنولوژی کشاورزی (ISAAA)
** سرویس بین المللی دستیابی و استفاده از بیوتکنولوژی کشاورزی (ISAAA) یک سازمان غیرانتفاعی است که اعتبار آن از سوی بخش های عمومی و خصوصی تامین می شود. می توان برای دستیابی به اطلاعات بیشتر در این زمینه به نشانی اینترنتی www.isaaa.org مراجعه شود.

منبع: خبرگزاری ایرنا

مطالب مرتبط

محققین دانشگاه شیکاگو به نتایج خارق العاده ای در زمینه تولید گیاهان مقاوم به خشکی و با توان تولید محصول بالاتر در اثر دستکاری RNA دست یافته اند. این کشف ...
دکتر بهزاد قره یاضی بنیانگذار و عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران و رئیس انجمن ایمنی زیستی صبح امروز بر اثر ابتلا به بیماری کرونا درگذشت. دکتر قره یاضی ...
چهارمین همایش بین‌المللی و دوازدهمین همایش ملی بیوتکنولوژی ایران به میزبانی انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران و با همکاری دانشگاه یزد و انجمن‌های علمی و موسسات پژوهشی این حوزه از 31 مردادماه تا ...
شرکت آمریکایی Del Monte که از بزرگترین تولیدکنندگان و پخش کنندگان مواد غذایی و میوه موز در سرتاسر جهان است اعلام کرده که در زمینه تحقیقات بر روی بیماریهای موز با دانشگاه تکنولوژی ...
No Thoughts on ۱۰نکته درباره محصولات تراریخته ۲۰ سال پس از تجاری سازی آنها

Leave A Comment

  • آخرین مطالب

  • برچسب ها

  • <div id="div_eRasanehTrustseal_82516"></div>
    <script src="https://trustseal.e-rasaneh.ir/trustseal.js"></script>
    <script>eRasaneh_Trustseal(82516, true);</script>