یکی از محققان موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور برای کنترل کرم پیله خوار (هلیوتیس) آفت مزارع نخود توصیه هایی کرد.
فاطمه شفقی محقق بخش تحقیقات حشرهشناسی کشاورزی موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور با بیان اینکه کرم پیله خوار بیشترین زیان را به مزارع نخود وارد میآورد و آفت کلیدی این محصول محسوب می شود اظهار کرد: آفت پیله خوار نخود علاوه بر ایران در اروپا و برخی از کشورهای منطقه خاورمیانه از جمله سوریه و ترکیه انتشار دارد. در ایران این گونه در اکثر مناطق به خصوص در استان های ایلام، همدان، کرمانشاه، لرستان، کردستان، آذربایجان شرقی و غربی فعالیت دارد.
وی ادامه داد: خسارت گونه های هلیوتیس در مزارع نخود، مهم و در بعضی از سالها بسیار شدید است. میزان خسارت این آفت در مزارع دیم استان های لرستان و کرمانشاه گاهی تا ۹۰ درصد هم می رسد. همچنین در نخودکاری های کردستان، مهم ترین آفت نخود محسوب می شود و خسارت این آفت در مزارع نخود دیم از ۷۹-۳۳ درصد برآورد شده است.
شفقی اضافه کرد: لاروهای این آفت ابتدا از برگچه های گیاه نخود سپس جوانه ها، غنچه ها، گلها و پیله ها تغذیه میکنند. خسارت اصلی این آفت بیشتر متوجه پیله های نخود است، بدین ترتیب که لاروها غلاف ها را به صورت دایره وار سوراخ کرده و ضمن ورود به غلاف تمام یا قسمتی از دانه ها را مورد تغذیه قرار میدهد. معمولا حدود ۴۰-۳۰ درصد غلاف ها توسط این حشره آسیب می بینند که خسارتی حدود ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار دارد. در شرایط مساعد، میزان آسیب غلاف به ۹۵-۹۰ درصد نیز می رسد.
راههای کنترل آفت
محقق موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور با اشاره به اینکه به دلیل تفاوت شرایط اقلیمی مناطق کشت نخود در کشور نمی توان یک دستورالعمل کلی برای کلیه مناطق در نظر گرفت و در هر منطقه بایستی با توجه به شرایط خاص همان منطقه بهترین روش را انتخاب کرد، گفت: به طور کلی برای کسب موفقیت بیشتر در برنامه مدیریت کرم پیلهخوار نخود تلفیقی از روش های مختلف مدیریت توصیه می شود.
شفقی در ادامه تشریح کرد: در مدیریت زراعی انجام کشت پاییزه، زود کاشتن نخود و تغییر تاریخ کاشت از بهار و زمستان به پاییز همواره موجب افزایش عملکرد و کاهش خسارت آفات میشود. همچنین با کشت زودهنگام بهاره اگرچه جمعیت آفت و درصد غلاف های آفت زده بیشتر می شود، اما عملکرد محصول نیز افزایش می یابد، زیرا میزان عملکرد نخود به شدت تحت تأثیر عوامل محیطی نظیـر رطوبـت و دمـای محیط که با زمان کاشـت و طـول دوره رشـد گیـاه در ارتبـاط هستند، قرار دارد.
به گفته وی تحقیقات نشان داده افزایش تراکم کاشت نیز باعث افزایش درصد جمعیت و خسارت کرم های پیله خوار می شود.
این محقق موسسه تحقیقات گیاهپزشکی افزود: شخم عمیق پس از جمع آوری محصول به منظور از بین بردن لانههای زمستانی آفت در خاک، یخ آب زمستانه برای حذف شفیره های زمستان گذران، مهار علف های هرز، استفاده از تله های فرومونی جهت ردیابی آفت، پایش جمعیت برای تعیین زمان کنترل بیولوژیک و شیمیایی نیز برای کنترل این آفت توصیه می شود. همچنین برای ردیابی آفت و تعیین زمان مبارزه از تله های فرومونی قبل از ظهور آفت ترجیحا در مرحله جوانه زنی نخود استفاده شود. ارتفاع نصب تله ها باید در حد ارتفاع بوته های نخود بوده و تعداد تله ها ۲-۱ تله در هکتار باشد.
وی خاطر نشان کرد: به منظور کنترل بیولوژیک موفق آفت نیازمند ردیابی و پایش دقیق آفت هستیم، زیرا زنبورهای پارازیتوئید لاروهای سنین بالای آفت را پارازیته می کنند. در این راستا رهاسازی تعداد ۱۰۰۰ عدد زنبور ماده هابروبراکون (Habrobracon hebetor) در هکتار در دو نوبت (به فاصله ۱۰ روز) توصیه می شود. رهاسازی در مرحله نزدیک به گل باید در حداقل چهار نقطه در هکتار انجام شود. همچنین استفاده از فرآورده بیولوژیک Bt (حشره کش بی تی) در هنگام غروب آفتاب با دز توصیه شده شرکت تولیدکننده برای کنترل لاروهای سنین پایین با توجه به تعیین دقیق زمان پاشش به کمک تله های فرومونی در مناطق آلوده به این آفت و تکرار آن به فاصله چهار روز پیشنهاد می شود.
شفقی در خصوص تعیین زمان مناسب برای کنترل شیمیایی نیز گفت: استفاده از تله های فرمونی جهت ردیابی آفت و تعیین زمان مبارزه بسیار مفید است. با توجه به بررسی های انجام شده پرواز شبپرهها در مزارع نخود غرب کشور با بالا رفتن نسبی دمای هوا از اواسط اردیبهشت آغاز شده و تا اواسط تیر ادامه می یابد. تنها یک نوبت سمپاشی برعلیه این آفت کافی بوده و در صورتی که این تیمار در زمان مناسب ذکر شده انجام شود به خوبی آن را کنترل کرده و از خسارت آفت که گاهی باعث نابودی کل محصول می شود، جلوگیری خواهد شد.
وی در پایان توصیه کرد: برای کنترل شیمیایی این آفت حشره کش های ایندوکساکارب SC ۱۵% به میزان ۲۰۰ میلی لیتر در هکتار، تیودیکارب DF ۸۰% به میزان ۷۵/۰ تا یک کیلوگرم در هکتار و لوفنرون EC ۵% به میزان ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی لیتر در هکتار در قالب مدیریت تلفیقی قابل استفاده است.
