آشنایی با خسارت‌ کنه ها در درختان بادام و نحوه مدیریت آنها

کنه تارتن دو لکه ای

چاپ

بادام از مهمترین میوه­ های هسته ­دار در کشور می ­باشد که علاوه بر تامین نیاز داخلی، از محصولات مهم صادراتی کشور نیز محسوب می ­شود.

گونه ­های مختلفی از کنه­ ها شامل کنه تارتن دولکه ­ای Tetranychus urticae Koch ، Tetranychus pacificus McGregor، کنه ترکستانی Tetranychus turkestani Ugarov & Nycolsky، کنه قرمز اروپایی Pananychus ulmi Koch، کنه قهوه ­ای پابلند Bryiobia rubrioculus (Scheuten) ، کنه تارتن بادام Schizotetranychus smirnovi Wainstain ، و کنه جوانه بادام Acalitus phloeocoptes Nalepa از روی بادام گزارش شده­ اند.

اگرچه در دهه ­های گذشته، کنه­ های تارتن به عنوان آفات درجه دوم درختان بادام و سایر درحتان میوه سردسیری به ویژه هسته دار و دانه دار به شمار می­ رفتند، اما در سال­های اخیر به دلایل مختلف به ویژه بروز و تداوم پدیده­ خشکسالی و سمپاشی ­های بی­ رویه علیه سایر آفات مهم بادام و از بین رفتن دشمنان طبیعی به عنوان آفات مهم این درختان تبدیل شده اند.

این آفات با تغذیه از شیره گیاهی و تخریب کلروفیل موجب زردی و ریزش برگ، خزان زود هنگام، کاهش رشد رویشی گیاه و کاهش کمی و کیفی محصول می شوند.

در بین گونه ­های ذکر شده کنه تارتن بادام S. smirnovi مهمترین گونه خسارت­ زا در باغ­ های بادام بوده و پس از آن کنه تارتن دولکه­ ای T. urticae در درجه دوم اهمیت قرار دارد. برای کنترل آفات ذکر شده روش های مختلفی وجود دارد که در زیر به مهمترین آنها اشاره می­ شود.

با انجام قرنطینه داخلی می ­توان مانع نقل و انتقال نهال های آلوده به کنه تارتن بادام و کنه قرمز اروپایی به سایر نقاط کشور شد.

خسارت این کنه ها در باغ‌ هایی که تحت تنش خشکی و تغذیه ­ای قرار می گیرند، شدیدتر است، بنابراین انجام عملیات زراعی مناسب (مانند تغذیه مناسب و آبیاری به موقع)، جمعیت کنه ­های تارتن را کاهش می ­دهد.

استفاده از ارقام متحمل بادام (شکوفه، شاهرود۱۳ و شاهرود۲۱)، حفظ و حمایت از دشمنان طبیعی آفت به ویژه تریپس‌ شکارگر Scolothrips longicornis و روغن­ پاشی زمستانه (به نسبت ۳ درصد) برای از بین بردن تخم ­های زمستان­گذران نیز از روش ­های کاهش خسارت در باغ ­های بادام می ­باشند.

برای مبارزه با کنه­ های تارتن در فصل­ های بهار و تابستان پیشنهاد می ­شود مبارزه در نقاط آلوده باغ و با استفاده از کنه­ کش های اختصاصی (مانند برموپروپیلات، هگزی­ تیازوکس، فنازاکوئین و فن‌ پیروکسی ­میت) صورت گیرد تا از افزایش مرگ و میر دشمنان طبیعی جلوگیری شود.

بر اساس نتایج طرح­ های تحقیقاتی اجرا شده، آبشویی (آب و صابون مایع به نسبت دو در هزار) درختان آلوده بهترین روش برای کنترل کنه ­های تارتن در باغ های بادام است. آبشویی علاوه بر کنترل جمعیت کنه­ های تارتن بادام، موجب کاهش هزینه ­های تولید، کاهش مخاطرات زیست محیطی و حفظ دشمنان طبیعی نیز خواهد شد.

.

دکتر زریر سعیدی، عضو هیات علمی بخش تحقیقات گیاه پزشکی چهارمحال و بختیاری