رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان، سطح آلودگی در جنگل‌های ارس این استان را حدود چهار هزار و ۵۰۰ هکتار برآورد کرد.
حمیدرضا عبدوس، رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان پیش از ظهر امروز به خبرنگاران گفت: با وسعت بالغ بر ۷/۹ میلیون هکتار، حدود ۳۵۲ هزار هکتار آن را عرصه‌های مشجر و جنگلی تشکیل می‌دهد که از این مساحت در حدود ۱۵۰ هزار هکتار جنگل سوزنی‌برگ ارس است.
وی تصریح کرد: عمدتاً پراکنش پوشش جنگلی در ارتفاعات با تشکیلات آهکی جنوب البرز را تشکیل می‌دهد، از گرمسار تا میامی را در برگرفته است و تراکم این گونه در شهرستان‌های مهدی‌شهر، دامغان و شاهرود بیشتر از سایر مناطق در استان سمنان است.
رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان گفت: یکی از عوامل مهم خشک شدن درختان کهن‌سال و دیرزیست ارس در استان سمنان، آلودگی درختان ارس به بیماری گیاه نیمه‌انگل ارس واش است که ضمن تهدید جدی برای درختان ارس که در صورت آلودگی شدید منجر به خشک شدن می‌شود، موجب گسترش آلودگی به درختان ارس سالم و مستعد شدن منطقه برای آتش‌سوزی به خاطر خشک شدن شاخه‌های درختان است.
عبدوس افزود: گیاه نیمه انگل ارس واش خاص مخروطیان بوده که حیات آنها را با تهدید جدی روبه‌رو و گستردگی خسارت ناشی از آن نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. این گیاه نیمه انگل فاقد ریشه بوده ولی به علت داشتن سبزینه و کلروفیل نیمه انگلی محسوب شده است که پس از مستقر شدن روی گیاه میزبان از شیره خام میزبان استحصال می‌کند و مواد غذایی‌اش را از میزبان می‌گیرد.
وی تصریح کرد: این گیاه نیمه انگلی هنگامی که بذرهایش رسیده شده، بذر خود را به اطراف پرتاب می‌کند و این بذرها ممکن است به گیاه کناری بچسبند و سپس بذر با ترشح آنزیمی، بافت چوب گیاه را حل کرده و شروع به ریسه دهی در آوند می‌کند؛ درحالی‌که گیاه میزبان برای خود غذاسازی می‌کند، ریسه‌های ارس واش، غذای تهیه‌شده را از آوند گیاه می‌گیرد و به رشد خود ادامه می‌دهد و در نتیجه گیاه میزبان ضعیف و رو به زوال می‌رود و نهایتاً خشک می‌شوند.
رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان ادامه داد: شکل ظاهری گیاه نیمه انگل ارس واش شباهت زیادی به شاخ و برگ گیاه اصلی دارد و تشخیص و شناخت آن نیاز به دقت و تخصص دارد.
عبدوس بیان کرد: بذرهای ارس واش پرتابی و چسبناک هستند و پس از رسیدن، به‌صورت انفجاری به طول ۶ تا ۱۵ متر پرتاب می‌شوند، میزان پرتاب بذرها گاهی با وجود وزش باد تا ۲۷ متر هم می‌رسد و باعث انتقال انگل می‌شوند، البته پرندگان با بلع و دفع بذر آفت ارس واش نیز موجب آلودگی درختان سالم به بیماری ارس واش می‌شود این انگل را از درختی به درخت دیگر منتقل می‌کنند.
وی گفت: گیاه نیمه انگل ارس واش بر روی درختان ارس در سالیان گذشته در کشور وجود داشته؛ اما علت اینکه در سال‌های اخیر بیشتر گریبان ارسستان‌ها به‌خصوص سمنان، زنجان، خراسان رضوی و خراسان شمالی را گرفته، تغییرات اقلیمی، کاهش بارندگی، کاهش آب‌های زیرزمینی و خشک‌سالی‌های پی‌درپی است؛ به طوری که تبخیر و تعرق گیاه نیمه انگل بیشتر گیاه میزبان بوده و در شرایط خشک‌سالی و کم‌بارشی ضمن وارد آوردن استرس به گیاه اصلی خسارت چندین برابر می‌شود.
وی افزود: بنا بر نظر کارشناسان تنها روش شناخته‌شده و کاربردی مقابله با بیماری ارس واش روش مکانیکی و قطع کردن شاخه‌های آلوده به فاصله ۲۰ تا ۵۰ سانتی‌متر پایین‌تر از کانون بیماری و قبل از بذردهی گیاه نیمه انگل و پراکنش آن است و در صورتی که بیماری تمام درخت را فراگرفته باشد و تمام شاخه‌ها آلوده باشند، به‌منظور پیشگیری از شیوع باید کف‌بر و شاخه‌های آلوده هرس شود.
رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان گفت: اگر بیماری ارس واش در درختان کنترل نشود، سال به سال به وسعت آن افزوده می‌شود و در صورت عدم کنترل ممکن است در مناطق وسیعی گسترش یابد.
عبدوس گفت: با توجه به کاهش بارش‌ها و گرم شدن اقلیم که باعث ضعیف شدن درختان می‌شود، این مهم سریع‌تر صورت می‌گیرد. با توجه به بازدیدهایی که از مناطق عملیات کنترل انجام‌شده مشاهده شده که پایه‌های کف برشده مجدداً جست زده و رشد کرده‌اند، توانستند تجدید حیات داشته باشند و پایه‌های سالم و جوانی به وجود آورند.
وی اضافه کرد: بر اساس عملیات اجرایی رصد و پایش آفات و بیماری‌ها که مستمراً در عرصه‌های منابع طبیعی اجرا می‌شود، سطح آلودگی در جنگلها ارس شهرستان‌های مذکور حدود چهار هزار و ۵۰۰ هکتار برآورد شده است.
رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان گفت: شناخته‌شده‌ترین و رایج‌ترین روش‌های کنترل آن مبارزه مکانیکی (قطع وبرش و امحای سرشاخه‌های آلوده) است که در این روش، موجب کنترل و کاهش کلونی‌های انگلی بوده و باعث می‌شود بذر کمتری از انگل تولید و انتشار آن برای سال‌های بعد کمتر باشد.
عبدوس گفت: در راستای اجرای طرح ملی صیانت از عرصه‌های منابع طبیعی که همه‌ساله از اعتبارات ملی در استان با زیر پروژه‌های مختلف اجرا می‌شود، در بخش کنترل آفات و بیماری‌های گیاهی از سال ۹۳ تا تاکنون در مناطق کانون آلودگی، حدود یک هزار و ۱۵۰ هکتار از عملیات کنترل و مبارزه صورت گرفته است و به‌طور سنواتی این عملیات در مناطق آلوده در دستور کار فعالیت‌های آن اداره کل قرار دارد.
