رئیس مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور درخلال بازدید از روند تکثیر حشره مفید “بالتوری سبز” در بخش تحقیقات حفاظت و حمایت، طی مصاحبهای با روابط عمومی، از تصمیم مؤسسه برای راهاندازی انسکتاریوم باغ گیاهشناسی ملی ایران خبر داد و گفت: باغ گیاهشناسی ملی ایران، مجموعهای از ۴۰۰۰ گونه گیاهی با قدمت بیش از ۵۰ سال است و تنوع موجود، طی این سالها، به یک پایداری اکولوژیکی رسیده است، بهطوریکه خود این سیستم میتواند آفات و بیماریهای خودش را کنترل کند.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، علی علیزاده در این مصاحبه ضمن اعلام تصمیم مؤسسه برای راهاندازی انسکتاریوم باغ گیاهشناسی ملی ایران اظهار داشت: یکی از مواردی که برای بنده از ابتدای حضورم، به عنوان مسئول این مؤسسه، بسیار اهمیت داشته، این بوده که کنترل آفات و عوامل بیماریزا در باغ گیاهشناسی ملی ایران نباید به صورت شیمیایی انجام شود. لذا از همان ابتدای حضور در این مؤسسه، نسبت به برخی از دستورالعملهای تدوین شده برای کنترل آفات و بیمارگرهای باغ متذکر میشدم که شاید لازم باشد توصیههای انجام شده با برخی از سموم شیمیایی، در آینده مورد تجدید نظر قرارگیرد.
علیزاده ضمن تأکید بر حذف کامل سمپاشی در باغ گیاهشناسی ملی ایران، که بههیچوجه زیبنده این باغ نیست، گفت: هرنوع اقدام کنترلی در باغ گیاهشناسی ملی ایران باید با حداقل تأثیرات سوء زیستمحیطی همراه باشد. وی ادامه داد: جمعیتهای فون و فلور این باغ، در کنار هم تکامل یافتهاند و به یک تعادل خوب اکولوژیکی رسیدهاند به طوری که خود این سیستم میتواند آفات و بیماریهای خودش را کنترل کند و اگر ما میخواهیم به آن کمک کنیم، باید در جهت حفظ و تقویت این تعادل باشد.
رئیس مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور با اشاره به موضوع کنترل بیولوژیک به عنوان راهکاری مناسب در این زمینه اظهار داشت: این روش در عرصههای طبیعی به چهار شکل انجام میشود: ۱- کنترل بیولوژیکی طبیعی؛ که در این شیوه، طبیعت خود، از طریق تنوعی که درون خود دارد، به کنترل عوامل خسارتزا میپردازد. حضور برخی از حشرات کنترلکننده بیولوژیک، مثل کفشدوزکها و یا برخی از آنتاگونیستها و پارازیتوئیدها و … که به طور طبیعی، در سطح باغ وجود دارند، وظیفه کنترل بیولوژیک طبیعی را عهدهدار هستند. ۲– کنترل بیولوژیکی حفاظتی؛ در این روش، باید طوری با طبیعت رفتار کنیم که عوامل کنترلکننده بیولوژیک آن حفظ شوند و در این راستا مهمترین کار، حذف سموم شیمیایی برای کنترل عوامل بیماریزا و آفات در باغ است. بدینترتیب، عوامل کنترلکننده بیولوژیکی که هماکنون به صورت طبیعی در باغ فعالیت میکنند، حفظ خواهند شد. ۳– کنترل بیولوژیکی کلاسیک؛ که در این روش، میتوان در کنار حفظ، یک عامل کنترلکننده بیولوژیک، مثل کفشدوزک را از محلی جمعآوری و در باغ رهاسازی میکنیم تا در این محیط جدید بتواند تکثیر شده و وظیفهاش را انجام دهد. ۴– کنترل بیولوژیکی افزایشی؛ که در این روش، میزان کمی عوامل کنترلکننده بیولوژیکی از طریق تکثیر و رهاسازی به طور مصنوعی افزایش مییابند.
علیزاده شرط تحقق روش چهارم، یعنی کنترل بیولوژیکی افزایشی، را اظهار وجود یک انسکتاریوم مجهز و استاندارد دانست و گفت: برای اجرای این شیوه در باغ، به انسکتاریوم نیاز داریم و باغ گیاهشناسی ملی ایران حتماً باید دارای انسکتاریوم باشد تا بتواند عوامل کنترلکننده بیولوژیک مورد نیازش را تولید و در عرصههای مدنظر رهاسازی کند.
وی ادامه داد: از دیگر اهداف انسکتاریوم، فرهنگسازی عمومی، انجام امور آموزشی و تحقیقاتی و حتی اقتصادی و درآمدزایی است.
وی در زمینه فرهنگسازی اشاره کرد که مردم با بازدید از آن با عوامل کنترلکننده بیولوژیک، مثل کفشدوزکها، زنبورها و بالتوریها آشنا میشوند و درک میکنند که اگر طبیعت را حفظ کنند، این عوامل هم حفظ شده و خودشان، آفات و بیماریها را کنترل میکنند.
علیزاده با تأکید بر اهمیت بحث نمایش و معرفی انسکتاریوم گفت: باید امکان بازدید و حضور مردم از فرایند تولید و تکثیر حشرات مفید، به راحتی امکانپذیر شود.
وی ادامه داد: در کنار این موضوع، زمینههای خوب تحقیقاتی نیز در دل انسکتاریوم شکل میگیرد و ممکن است دانشجویان در این زمینه فعالتر ظاهر شوند، ضمن اینکه اگر این سیستم امکان تولید همه عوامل کنترلکننده بیولوژیک را داشته باشد، میتوانیم با نگاه درآمدزایی، به تولید انبوه و عرضه و فروش آن در سطح کشور هم فکر کنیم.
رئیس مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور ضمن تشکر از مدیران و کارشناسان سالهای گذشته مؤسسه که زمینه راهاندازی این انسکتاریوم را فراهم کردند، با تأکید بر اینکه این موضوع باید هرچه سریعتر شکل بگیرد، افزود: نظر به برگزاری جلسات متعدد، همچنین، مشورت با همکاران مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، “حشره بالتوری سبز” را به عنوان یک عامل کنترل بیولوژیک انتخاب کردیم و روند کامل تولید آن، در بخش تحقیقات حفاظت و حمایت انجام شد.
وی ابراز امیدواری کرد با توجه به زحمات انجام شده در سالهای گذشته، این انسکتاریوم در مدت بسیار کوتاه، تجهیز و راهاندازی شده و بهمرور و با توجه به نیاز باغ، عوامل کنترلکننده بیولوژیکی، پرورش، تکثیر و رهاسازی شوند و این موضوع را برای مردم فرهنگسازی کنیم که کنترل بیولوژیک، همسو با حفاظت از محیط زیست و تنوع زیستی، جایگزین بسیاری از سموم در سطح جنگل، مرتع، زراعت و باغبانی است.
علیزاده در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: این مؤسسه به موازات راهاندازی انسکتاریوم ، موضوع “باغ پروانهها” را نیز چه به صورت محصور و کنترلشده در گلخانه و چه به صورت باز در سطح باغ پیگیری میکند. وی ادامه داد: گرچه راهاندازی این سیستم در سطح باغ نیاز به اطلاعات، دانش و فناوری خاص خود را دارد و اعتبارات کلانی میطلبد، اما دوستان، کار را شروع کردهاند و “پروانه کرم ابریشم” را که سالهاست در کشور پرورش داده میشود و مردم با آن آشنا هستند را انتخاب و با موفقیت کامل پرورش دادهاند.
رئیس مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در توضیح اقدامات انجام شده در این زمینه گفت: سال گذشته، فرایند پرورش کرم ابریشم از مرحله تخم تا پروانه کامل در این مؤسسه انجام شد و به موازات آن، با مرکز تحقیقات ابریشم، ارتباطات خوبی برقرار شد و با توجه به وجود پرورشدهندگان متعدد کرم ابریشم در اطراف شهر تهران، جلسات متعددی با آنها و مسئولین ذیربط استانی داشتیم تا انشاالله راهاندازی پرورش کرم ابریشم در باغ گیاهشناسی ملی ایران با هدف نمایش و آموزش برای دانش آموزان و دانشجویان شروع شود.
وی در ادامه افزود: با توجه به اینکه اصول پرورش این پروانه تقریباً با سایر پروانهها مشابه است آن را پایهای قرار میدهیم تا بهتدریج پرورش پروانههای روزپرواز که ظاهر زیباتری از پروانههای شبپرواز دارند، فراهم شود تا حداقل، جمعیت آنها در سطح باغ افزایش یابد. همچنین اگر بتوانیم به صورت کنترلشده در گلخانه، برخی از آنها را با هدف آموزشی و نمایشی پرورش خواهیم داد.