شرکت آمریکایی چیکیتا که از بزرگترین تولید و توزیع کنندگان موز در جهان است خبر از تولید یک واریته جدید مقاوم به بیماری پاناما داد. این رقم جدید که Yelloway One نام دارد در برابر نژاد TR4 بیماری پاناما و همچنین بیماری سیگاتوکای سیاه موز مقاوم است.
به گزارش خبر گیاه‌پزشکی ایران، این دو بیماری ویرانگر که موزها از قلع و قمع آنها در امان نیستند سالانه میلیون‌ها دلار به صنعت موز و موزستان‌های جهان خسارت وارد می‌سازند و کشت موز در مناطق آلوده را با محدودیت مواجه می‌کنند. به ویژه بیماری پاناما که به وسیله قارچ فوزاریوم ایجاد می‌شود، با سرعت بالا در حال انتشار در موزستان‌های جهان است و به عامل محدودکننده جدی برای کشت موز رقم کاوندیش تبدیل شده است.
بیماری پاناما در دهه ۱۹۵۰ به انقراض و محو شدن موز واریته Gros Michel از بازارها منجر شد که رقم تجاری غالب در جهان و نسبت به موزهای کاوندیش فعلی مرغوب‌تر و محبوب‌تر بود و رقم مقاوم کاوندیش جایگزین آن شد.
موز کاوندیش به دلیل طعم مطلوب و بافت نرم و نداشتن هسته رقمی محبوب بوده در حال حاضر رقم تجاری اصلی در جهان است. این واریته موز با این وجود به نژاد TR4 قارچ عامل بیماری پاناما حساس است و مدتهاست که دانشمندان و صنعت موز نگران انقراض آن بوده به دنبال پیدا کردن یا تولید موزها یا واریته های مقاوم هستند.
Yelloway One موز غیرتراریخته و هیبریدی است که با روش‌های طبیعی بهنژادی گیاهی و از راه تلاقی و دورگ‌گیری (crossbreeding) تولید شده و اولین موز خوراکی است که مقاومت ترکیبی به بیماری پاناما یا پژمردگی فوزاریومی (FWB) و لکه سیاه برگی (BLSD) یا سیگاتوکا دارد.
برنامه ابتکاری Yelloway که در سال ۲۰۲۰ و با هدف تولید واریته های موز مقاوم ایجاد شد (با مشارکت چیکیتا، KeyGene, MusaRadix و با پشتیبانی علمی و تحقیقاتی دانشگاه واگنینگن هلند) یک پلتفرم بهنژادی گیاهی منحصربه‌فرد توسعه داده تا به طور مداوم در توسعه واریته‌های موز نوآوری کند. این پلتفرم ترکیبی از بهنژادی و جدیدترین فناوری‌های توالی‌یابی و تجزیه و تحلیل DNA را به کار می‌گیرد تا فرآیند اصلاح نژادی را تسریع بخشد. با دسترسی به مجموعه‌ای جامع از گونه‌های موز و دانش عمیق از خاستگاه گونه‌های مدرن، این شرکت اکنون در حال ایجاد هیبریدهای آزمایشی جدید است. این هیبریدها بر اساس ویژگی‌های خاص مورد نظر گزینش می‌شوند که از طریق نشانگرهای ژنتیکی برنامه یلووی به سرعت و دقت شناسایی می‌شوند.
در حال حاضر موز Yelloway One در مرحله گل‌دهی و میوه‌دهی در گلخانه قرار دارد و قرار است تا تکثیر شده و به زودی به مناطق آسیب‌دیده از TR4 و سیگاتوکا در فیلیپین و اندونزی ارسال شوند.
