دوره آموزش ضمن خدمت “فیزیولوژی علفکشها: سیستم‌های طبقه بندی و مکانیسم اثر علفکشها” با تدریس عضو هیات علمی بخش تحقیقات علف‌های هرز برای کارشناسان در سطح ملی به صورت برخط برگزار شد.
حمیدرضا ساسان‌فر شناخت علفکشها و فیزیولوژی گیاهان، آگاهی از سیستم‌های طبقه‌بندی و مکانیسم‌های اثر علفکشها را از مسائل کلیدی در مدیریت بهینه شیمیایی علف‌های هرز در مزارع و باغات دانست.
وی تاکید کرد: پیش از انتخاب و کاربرد علفکشها، آشنایی با نحوه عملکرد گروه‌ها و خانواده‌های مختلف علف‌کشی، که هر کدام بر فرایندهای خاصی از گیاهان و علف‌های هرز اثر می‌گذارند، به بهره‌برداران کمک می‌کند تا با استفاده دقیق‌تر و فنی از این مواد شیمیایی، اثربخشی کنترل علف‌های هرز را افزایش داده و اثرات سوء را کاهش دهند.
ساسان‌فر به پیشرفت‌های اخیر در علوم زیستی اشاره کرد و افزود: امروزه شناخت بهتری از مکانیسم‌های عمل علفکشها حاصل شده است. از سال ۲۰۲۰ تاکنون تغییرات عمده‌ای در طبقه‌بندی علفکشها رخ داده که این به‌روزرسانی‌ها به طور مرتب ادامه دارد.
وی گفت: بر اساس آخرین به‌روزرسانی که در سال ۲۰۲۴ توسط کمیته کاری مقاومت به علفکشها (HRAC) انجام شده، ۲۵ مکانیسم عمل برای علفکشها شناسایی شده است.
به گفته وی اطلاعات بیشتر در مورد گروه‌ها و خانواده‌های علف‌کشی از طریق پایگاه اینترنتی این کمیته به نشانی https://hracglobal.com/tools/classification-lookup در دسترس است.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور ادامه داد: علفکشها با بازدارندگی از برخی فرایندهای حیاتی گیاهی مانند تولید چربی، تولید اسید آمینه، فتوسنتز، تقسیم سلولی و اختلال در رشد علف‌های‌هرز را از بین می‌برند.
این محقق بخش تحقیقات علف‌های هرز تاکید کرد: با درک بهتر از نحوه عمل علفکشها و دسته‌بندی آنها، بهره‌برداران می‌توانند نه تنها مناسب‌ترین علفکشها را بر اساس نوع علف‌هرز و محصول انتخاب کنند، بلکه با آگاهی از خطر بروز مقاومت به این گروه‌ها و خانواده‌های علف‌کشی، اقدام به بکارگیری این مواد شیمیایی در قالب برنامه‌های تناوبی موثر نمایند. برای مثال، کاربرد مکرر علف‌کش‌های گروه ۱ (بازدارنده استیل کوآنزیم آ کربوکسیلاز، ACCase) و گروه ۲ (بازدارنده استولاکتات سینتاز، ALS) به دلیل خطر بالای ایجاد مقاومت، منجر به وقوع مقاومت در علف‌های‌هرز شده است.
بنابراین، افزایش آگاهی در این زمینه به کشاورزان کمک می‌کند تا در هنگام تهیه علفکشها، به گروه، خانواده و نحوه عمل آنها توجه بیشتری کنند و با رعایت مسائل فنی شامل انتخاب گزینه مناسب، کاربرد در شرایط و زمان درست، و رعایت شیوه و میزان مصرف بهینه، از بروز مقاومت جلوگیری کرده و علاوه بر کاهش آسیب به گیاهان زراعی، بازدهی و کیفیت محصولات را ارتقا و هزینه‌های تولید را کاهش دهند. همچنین رعایت این موارد می‌تواند به پایدار ماندن علفکشها در سبد آفت‌کش‌های مجاز کشور کمک نماید.
