معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی بر رعایت اصولی بدیهیات کشاورزی همچون تناوب کشت و حفظ خاک تاکید کرد و گفت: کشاورزی ما نیازمند یک رنسانس واقعی است که از آگاهی عمومی آغاز میشود.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی وزارت جهاد کشاورزی، مجید آنجفی در گفتوگویی تفصیلی با برنامه گفتوگوهای مزرعه درباره خودکفایی گندم، مدیریت آب و رنسانس کشاورزی ایران، با اشاره به اهمیت گندم بهعنوان پایه کشاورزی ایران گفت: کشاورزی ما گندمپایه است و اقلیم کشور به گونهای است که بخش عمده اراضی زیر کشت گندم قرار دارند.
وی افزود: خودکفایی گندم با اصلاح نظام بهرهبرداری و سرمایهگذاری هدفمند دور از دسترس نیست، به شرط آنکه آسیب به منابع پایه وارد نشود.
معاون وزیر جهاد کشاورزی بیان کرد: استانها ظرفیت تولید گندم و سایر محصولات دیم از جمله حبوبات، دانههای روغنی و علوفه را بدون نیاز به منابع آب زیرزمینی و سطحی دارند. اما مدیریت منابع آب در کشور دچار رهاشدگی طولانیمدت بوده و به دلیل اجرای سیاستهای نادرست، وابستگی تولید به اراضی آبی افزایش یافته است و کنترل مؤثری بر چاههای مجاز و غیرمجاز صورت نگرفته است.
وی یادآور شد: اکنون بحران آب به عنوان بزرگترین چالش ملی شناخته میشود و مطالبه جدی بخش کشاورزی از وزارت نیرو، تحویل حجمی آب است. اگر تعیین سهم ۵۰ میلیارد مترمکعب آب برای کشاورزی اعلام میشود، باید وظایف متناسب با همان سهم تعریف شود و پس از آن نباید اتهامی در مصرف آب متوجه کشاورزان باشد.
آنجفی ضمن رد باور عمومی درباره مصرف ۹۰ درصد آب کشور توسط بخش کشاورزی، تأکید کرد: بر اساس دادههای واقعی، مصرف آب کشاورزی بیش از ۵۰ درصد نیست و بخشهای دیگر باید پاسخگوی برداشتهای بیرویه باشند.
وی به پیشرفتهای انجامشده در زمینه آبیاری مکانیزه و قطرهای اشاره کرد و گفت: در گذشته لوبیا با روش غرقابی بیش از ۱۶ هزار مترمکعب آب در هکتار مصرف میکرد، اما با نوارهای تیپ و آبیاری قطرهای این رقم به کمتر از ۳۵۰۰ مترمکعب رسیده است. بیش از ۹۰ درصد حبوبات کشور اکنون با این روش تولید میشود و حتی عملکرد تولید افزایش یافته است.
معاون وزیر در امور زراعت، درباره آبیاری سبزی و صیفیجات گفت: در برخی اراضی حاشیه شهرها، تخلفاتی در استفاده از پساب برای آبیاری مشاهده میشود که مسئولیت نظارت بر آن با شرکتهای آب منطقهای و وزارت بهداشت است و در صورت مشاهده، برخورد قانونی انجام میشود.
وی سپس به سیاست کشاورزی حفاظتی و تناوب کشت در اراضی دیم پرداخت و افزود: نباید اراضی را شخم زد؛ باید پس از برداشت، کشت مستقیم انجام شود تا تبخیر کاهش یابد و رطوبت خاک حفظ شود.
این مسئول ادامه داد: درصد مواد آلی خاکهای کشور پایین است زیرا حتی کلش و کاه نیز از زمین خارج میشود و همین امر خاک را در معرض فرسایش بادی و تولید ریزگرد قرار میدهد. راهحل، اجرای کشاورزی حفاظتی و تناوب کشت است.
آنجفی به تجربه موفق کردستان اشاره کرد و گفت: بیش از ۹۰ درصد اراضی کردستان دیم هستند و با وجود خشکسالی شدید سال اخیر، نزدیک به یک میلیون تن گندم تولید شد، زیرا کشاورزان تناوب کشت را رعایت کردند؛ مثلاً یک سال گندم، یک سال نخود یا گاودانه و سال دیگر هندوانه کشت کردند بدون استفاده از آب آبی.
وی توضیح داد: در این طرحها به کشاورزان توصیه میشود ۸۰ درصد کود اوره و ۱۰۰ درصد فسفات را همزمان با کاشت زیر بذر قرار دهند تا با نخستین بارشها، ریشه گیاه به سمت کود رشد کرده و مقاومت به خشکی افزایش یابد.
معاون وزیر جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۳ با وجود خشکسالیهای مشابه، تولید گندم از چهار و نیم میلیون تن به هشت میلیون تن رسیده است که نشاندهنده اثربخشی روشهای علمی جدید است. برای توسعه این روشها به تسهیلات خرید ادوات کشاورزی حفاظتی نیاز داریم؛ چرا که جایگزین شخمزنها هستند، سوخت و استهلاک را کاهش میدهند و بهرهوری را بالا میبرند.
وی تاکید کرد: شرکتهای داخلی تولیدکننده این ادوات اکنون بهصورت پایلوت در استانها مزارع نمایشی ایجاد کردهاند و کلاسهای آموزشی و ترویجی برگزار میکنند تا کشاورزان از مزایای کشت حفاظتی آگاه شوند.
معاون زراعت با انتقاد از نحوه اطلاعرسانی گفت: در رسانههای کشور، کشاورزی اغلب با تصویر پیرمردی و بیلی در دست نمایش داده میشود، در حالیکه واقعیت امروز کشاورزی ایران صنعتی و دانشبنیان است. کشاورزی ما نیازمند یک رنسانس واقعی است که از آگاهی عمومی آغاز میشود.
وی در ادامه به کیفیت پایین ماشینآلات کشاورزی اشاره کرد: تکنولوژی ماشینآلات ما مربوط به ۴۰ تا ۵۰ سال پیش است. تحریمها مانع تبادل علمی با دنیاست و انحصار تولید موجب شده که کیفیت تراکتورها و کمباینها پایین و هزینهها بالا باشد. اکنون بیش از ۵۰ درصد ماشینآلات کشور مستهلکاند و نوسازی نیازمند ارتباط علمی با جهان است.
آنجفی درباره تفاوت هزینه تولید حبوبات در ایران و کشورهای منطقه گفت: در ایران به دلیل اقلیم خشک، آبیاری سهروزه و هزینههای بالای کارگری، قیمت تمامشده لوبیا حدود ۲۷۰ تا ۲۸۰ هزار تومان است، در حالیکه در قزاقستان با اتکای به نزولات جوی و بدون آبیاری تحت فشار، به قیمت حدود ۱۷۰ تا ۱۸۰ هزار تومان تولید میشود. این اختلاف ناشی از شرایط اقلیمی و هزینههای بالای تولید در ایران است. وی درباره نقش دلالان در افزایش قیمت افزود: شبکههای دلالی با نقدینگی بالا محصولات را از کشاورزان خریداری و با چند برابر قیمت در بازار عرضه میکنند. کشاورز برای تأمین معیشت و کشت بعدی ناچار به فروش فوری محصول است، در حالیکه دلالان با سرمایه خود بازار را در دست گرفتهاند.
معاون وزیر جهاد کشاورزی تاکید کرد: آنچه برای آینده کشاورزی کشور نیاز داریم، اتفاق خارقالعاده نیست؛ بلکه باید بدیهیات فراموششده کشاورزی نظیر تناوب کشت، حفظ خاک و آگاهی عمومی را احیا کنیم. اگر این اصول رعایت شود، نگرانیای از آینده کشاورزی ایران نخواهیم داشت.
