رویکرد متفاوت آلمان و ایران برای نجات شمشادها

در روزهای اخیر نام شب‌پره آفت شمشاد با عنوان علمی Cydalima perspectalis به تیتر اول بسیاری از خبرگزاری‌های کشور تبدیل شده است.

بسیاری از مسئولان به‌نظریه‌پردازی پرداخته‌اند، ستاد بحران تشکیل داده‌اند، دست به‌کار شده‌اند و در همان نخستین قدم، آخرین و خطرناک‌ترین روش مبارزه را درپیش گرفته‌اند؛ یعنی سمپاشی گسترده جنگل‌های هیرکانی!

این شب‌پره متعلق به خانواده Crambidae و در اصل بومی کشورهای شرق آسیاست ولی در یک دهه گذشته در بیشتر کشورهای اروپایی و نیز در ترکیه مشاهده شده است. این شب پره که فقط از گونه‌های زینتی و وحشی شمشادها تغذیه می‌کند، ظاهراً توسط گیاهان وارداتی از چین به اروپا راه یافته و درتمام منطقه مدیترانه گسترش یافته است.

در کشور آلمان اگرچه، در سال‌های اولیه حضورش به‌شدت طغیان کرد و به‌گونه شمشاد جنگلی خسارت زد، ولی در سال‌های بعد جمعیتش به حالت تعادل درآمد و اکنون همچون مهمانی دائمی در میان تنوع زیستی این کشور جا خوش کرده است. آلمانی‌ها حتی یک قطره سم هم برای مبارزه با این مهمان ناخوانده مصرف نکردند. آنها می‌دیدند که این‌گونه آفت تمام برگ‌های شمشادها را می‌خورد و از گیاه به‌جز ساقه چیزی برجای نمی‌گذارد ولی نیک می‌دانستند که این حشره برگ‌خوار است و نه ریشه یا ساقه خوار و لذا سبب مرگ گیاه نخواهد شد. بنابراین فصل بعد دوباره شمشادها جوانه می‌زنند و صاحب برگ و بار می‌شوند.

آلمانی‌ها خوب می‌دانستند که سمپاشی، خاک را آلوده می‌کند. سموم (به‌ویژه سموم سیستمیک و نئونیکوتینوئید) تا سال‌های سال در خاک باقی مانده و به‌جز نابود کردن باکتری‌های خاک، حشرات مفید را نیز نابود می‌کنند. از جمله این حشرات مفید، زنبورهای ریزی هستند که دشمن طبیعی بسیاری از حشرات آفت دیگر هستند؛ زنبورهایی که وقتی از بین بروند، به‌جای یک آفت، ده‌ها آفت دیگر طغیان خواهد کرد و البته آلمانی‌ها نیک می‌دانستند که سموم به‌جز همه این اثرات مخرب روی طبیعت، آب‌های سطحی و زیرزمینی را نیز آلوده می‌کنند و علاوه بر اثرات بد آب‌های آلوده روی سقط جنین، عامل سرطان نیز خواهند بود. ما اکنون با همان آفت مواجهیم. آیا سمپاشی راهکار مقابله با این آفت است یا روش‌های مبارزه بیولوژیک؟ ما به جنگ چه چیزی رفته‌ایم؟ قیصریه را به‌خاطر یک دستمال به آتش نکشیم.

توضیح: آفت وارداتی شب‌پره برگ‌خوار از اواخــــــــــر اردیبهشت‌ماه بین شمشادهای اطراف هتل خزر چالوس مشاهده شده؛ اکنون شمشادهای گیلان را هم فراگرفته و در رضوانشهر و بخش‌های کوچکی از جنگل‌های آستارا نیز مشاهده شده است.

دکتر حسین رجائی

لینک کوتاه: http://goo.gl/Rx6nEs