مگس میوه مدیترانه ای Ceratitis capitata Wied (Diptera: Tephritidae) یکی از مهمترین و زیانبارترین آفات انواع درختان میوه در جهان و ایران از جمله در استان مازندران است.
عضو هیات علمی بخش تحقیقات حشره شناسی کشاورزی موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور درباره تاریخچه، اهمیت اقتصادی و مناطق انتشار مگس میوه مدیترانه ای گفت: این آفت به بیش از ۳۵۰ گونه گیاهی شامل انواع درختان میوه هسته دار، دانه دار، برخی از گونه های جنگلی و زینتی و همچنین انواع سبزی و صیفی خسارت می زند.
نجمه ابراهیمی گفت: ویژگی‌هایی چون دامنه میزبانی وسیع، نداشتن دیاپوز اجباری، قدرت زاد و ولد بالا و تولیدمثل مداوم در شرایط آب و هوایی مناسب، سازگاری با انواع شرایط محیطی و تحمل بیشتر به سرما در مقایسه با سایر گونه‌های مگس میوه، باعث شده که اینگونه در صدر فهرست آفات قرنطینه ای در دنیا قرار گیرد.
ابراهیمی درباره نحوه خسارت این آفت اظهار داشت: حشره کامل با تخم‌گذاری زیر پوست میوه باعث ایجاد فرورفتگی، تغییر رنگ پوست و کاهش بازارپسندی آن می شود.
وی تصریح کرد: خسارت اصلی توسط لاروها وارد می شود که از پوست و گوشت میوه تغذیه می کنند، در نتیجه میوه زودتر از زمان مقرر تغییر رنگ داده (زودرسی غیرطبیعی) و موجب پوسیدگی و فساد در محل فعالیت لارو روی میوه و نهایتاً ریزش میوه در برخی میزبان ها از جمله خرمالو، انجیر و مرکبات می شود.
این متخصص آفات کشاورزی برای مدیریت و کنترل مگس میوه مدیترانه ای رعایت اصول قرنطینه، ضدعفونی میوه پس از برداشت و کنترل زراعی و مکانیکی را توصیه کرد.
وی توصیه کرد: برای مدیریت مگس میوه مدیترانه ای در باغات مرکبات، کشاورزان باید میوه های آلوده را در عمق ۵۰ سانتیمتری خاک دفن کنند.
وی تصریح کرد: جمع آوری مستمر و همگانی میوه های آلوده در باغ و انهدام کامل آنها (دفن در عمق ۵۰ سانتیمتری خاک)، شخم عمیق پس از برداشت میوه باغ های آلوده، پوشش میوه (با کاغذکرافت، کاغذروزنامه یا توری پارچه ای)، کاشت محصولات با ارزش افزوده زیاد زیر اتاقک‌های مجهز به توری، برداشت زودهنگام محصول هایی مانند خرمالو، موز، گوجه فرنگی، پاپایا و آوکادو، اجتناب از برداشت دیرهنگام محصول و عدم انبار محصول در باغ در مدیریت این بیماری از اهمیت زیادی برخوردار است.
عضو هیات علمی بخش تحقیقات حشره شناسی کشاورزی موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور گفت: یکی از متداول‌ترین روش های مبارزه با مگس های میوه در دنیا طعمه پاشی است، که برحسب شدت آلودگی، معمولاً به دو روش لکه ای (مثلاً طعمه پاشی روی تنه درختان یا برخیز ردیفهای کاشت) و نواری (به پهنایی کمتر از اندام هوایی درختان آلوده در بخشهای آفتابگیر) انجام می شود.
وی اضافه کرد: یکی از فرمولاسیون های قدیمی برای طعمه پاشی، مخلوط پروتئین هیدرولیزات (۳ لیتر) + حشره کش مالاتیون (۲۰۰ سی سی) همراه ۱۰۰ لیترآب است.
ابراهیمی با بیان اینکه طعمه پاشی باید در اوایل صبح یا هنگام غروب آفتاب انجام شود افزود: در استان‌های شمالی که بارندگی باعث شسته شدن طعمه می شود، باید طعمه پاشی بعد از هر بارندگی و در حالت عادی بطور هفتگی تا زمان کاهش جمعیت تکرار شود، در مناطق گرمسیری به دلیل گرما و تبخیر طعمه، لازم است طعمه پاشی بسته به شرایط و تشخیص کارشناس در فواصل کوتاه تری تکرار شود.
وی اضافه کرد: زمان مناسب برای طعمه پاشی، از شروع روند افزایشی جمعیت (۲ تا ۳ مگس در تله در یک روز) با توجه به شرایط میزبان است. لازم است در سطح باغ حتماً یک تله فرمونی نصب شود که به محض کاهش شکار، عملیات طعمه پاشی متوقف شود.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور بر استفاده از روش‌های زیر برای کاهش خسارت آفت مگس میوه مدیترانه ای در باغات تاکید کرد: شکار حشرات نر، شکار انبوه، برداشت زودهنگام، برداشت زودهنگام میوه جهت فرار از خسارت آفت، نظافت و پاک‌سازی سطح باغ از میوه های آلوده به مگس میوه مدیترانه ای، برداشت تمامی میوه ها در پایان فصل، نظارت بر نقل و انتقال میوه های آلوده به دیگر مناطق، مدیریت در اندازه درختان میوه (به ویژه مرکبات)، رهاسازی نرهای عقیم شده.
وی اضافه کرد: برای شکار حشرات نر، استفاده از روش جلب حشره نر بوسیله جلب کننده فرمونی تری مدلور (حدود ۵۰ تا ۲۵ تله در هر هکتار)، به منظور کاهش حشرات نر در باغ های آلوده است.
وی افزود: در شکار انبوه نیز استفاده از جلب کننده ها و تله ها برای جلب و کشتن نر و ماده آفت در سطح وسیع، ترکیبات سراتراپ، بیولور و پروتئین هیدرولیزات مسموم به ترتیب بیشترین کارایی را دارد.
وی تاکید کرد: در صورت استفاده از سراتراپ، تعداد تله حاوی ماده سراتراپ ۱۰۰ – ۷۰ تله در هکتار با توجه به تراکم جمعیت آفت، تراکم میزبان، نوع تله و شرایط اقلیمی توصیه می شود.
