بادام از مهمترین میوه‌های هسته‌دار در کشور است که علاوه بر تامین نیاز داخلی، از محصولات مهم صادراتی کشور نیز محسوب می‌شود.
گونه‌های مختلفی از کنه‌ها شامل کنه تارتن دولکه‌ای Tetranychus urticae Koch ، Tetranychus pacificus McGregor، کنه ترکستانی Tetranychus turkestani Ugarov & Nycolsky، کنه قرمز اروپایی Pananychus ulmi Koch، کنه قهوه‌ای پابلند Bryiobia rubrioculus (Scheuten) ، کنه تارتن بادام Schizotetranychus smirnovi Wainstain ، و کنه جوانه بادام Acalitus phloeocoptes Nalepa از روی بادام گزارش شده‌اند.
اگرچه در دهه‌های گذشته، کنه‌های تارتن به‌عنوان آفات درجه دوم درختان بادام و سایر درحتان میوه سردسیری به‌ویژه هسته‌دار و دانه‌دار به‌شمار می‌‌رفتند، اما در سال‌های اخیر به دلایل مختلف به‌ویژه بروز و تداوم پدیده خشکسالی و سمپاشی‌های بی‌رویه علیه سایر آفات مهم بادام و ازبین‌رفتن دشمنان طبیعی به‌عنوان آفات مهم این درختان تبدیل شده‌اند.
این آفات با تغذیه از شیره گیاهی و تخریب کلروفیل موجب زردی و ریزش برگ، خزان زودهنگام، کاهش رشد رویشی گیاه و کاهش کمی و کیفی محصول می‌شوند.
در بین گونه‌های ذکرشده کنه تارتن بادام S. smirnovi مهمترین گونه خسارت زا در باغ‌های بادام بوده و پس از آن کنه تارتن دولکه‌ای T. urticae در درجه دوم اهمیت قرار دارد. برای کنترل آفات ذکرشده روش‌های مختلفی وجود دارد که در زیر به مهمترین آنها اشاره می‌شود.
با انجام قرنطینه داخلی می‌توان مانع نقل و انتقال نهال‌های آلوده به کنه تارتن بادام و کنه قرمز اروپایی به سایر نقاط کشور شد.
خسارت این کنه‌ها در باغ‌‌هایی که تحت تنش خشکی و تغذیه‌ای قرار می‌گیرند، شدیدتر است، بنابراین انجام عملیات زراعی مناسب (مانند تغذیه مناسب و آبیاری به‌موقع)، جمعیت کنه‌های تارتن را کاهش می‌دهد.
استفاده از ارقام متحمل بادام (شکوفه، شاهرود۱۳ و شاهرود۲۱)، حفظ و حمایت از دشمنان طبیعی آفت به ویژه تریپس شکارگر Scolothrips longicornis و روغن‌پاشی زمستانه (به نسبت ۳ درصد) برای ازبین‌بردن تخم‌های زمستان‌گذران نیز از روش‌های کاهش خسارت در باغ‌های بادام می‌باشند.
برای مبارزه با کنه‌های تارتن در فصل‌های بهار و تابستان پیشنهاد می‌شود مبارزه در نقاط آلوده باغ و با استفاده از کنه‌کش‌های اختصاصی (مانند برموپروپیلات، هگزی تیازوکس، فنازاکوئین و فن پیروکسی میت) صورت گیرد تا از افزایش مرگ‌ومیر دشمنان طبیعی جلوگیری شود.
براساس نتایج طرح‌های تحقیقاتی اجراشده، آب‌شویی (آب و صابون مایع به نسبت دو در هزار) درختان آلوده بهترین روش برای کنترل کنه‌های تارتن در باغ‌های بادام است. آب‌شویی علاوه بر کنترل جمعیت کنه‌های تارتن بادام، موجب کاهش هزینه‌های تولید، کاهش مخاطرات زیست‌محیطی و حفظ دشمنان طبیعی نیز خواهد شد.
دکتر زریر سعیدی، عضو هیئت علمی بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی چهارمحال و بختیاری
